Samobadanie piersi – jak się badać i jak często je przeprowadzać?

Jak badać pierś?

Samobadanie należy przeprowadzać raz w miesiącu, najlepiej w tym samym dniu cyklu. Nie wykonuj go tuż przed okresem, piersi mogą być wówczas tkliwe. Można także na nich wyczuć fizjologiczne zgrubienia. Badanie warto przeprowadzić 2-5 dni po zakończeniu miesiączki. Specjaliści zalecają pozycję stojącą (pod prysznicem z namydlonymi dłońmi) lub leżącą (w łóżku, z poduszką pod ramieniem).

Większość wykrywanych zmian nie okazuje się rakiem, dlatego nie wpadaj w panikę. Badania pokazują, że nawet 8 na 10 wykrytych guzków ma charakter łagodny. Zazwyczaj mamy do czynienia z torbielą lub gruczolakowłókniakiem. Nie zwlekaj jednak z wizytą u specjalisty. W razie potrzeby lekarz skieruje nas na USG piersi, mammografię lub biopsję.

Samobadanie piersi – wskazówki

Jeśli chcesz przeprowadzić samobadanie, możesz stanąć przed lustrem. Zdejmij biustonosz, a ręce opuść wzdłuż tułowia. Sprawdź, czy piersi nie zmieniły kształtu, wielkości, ani położenia. Teraz unieś ręce do góry i zwróć uwagę, czy nie doszło do wciągnięcia skóry nad zmianą lub brodawką sutkową. Niepokój powinny również wzbudzić wszelkie zniekształcenia i nierówności. Połóż dłonie na biodrach i dociśnij mocno. W ten sposób dostrzeżesz ewentualne zmiany w konturze piersi.

Badanie możesz także wykonać na leżąco. Unieś lewą rękę za głowę, a prawą sprawdź pierś. Opuszkami palców zrób okrężne ruchy w każdym kierunku. Pamiętaj przy tym o okolicach pach, ponieważ tam znajdują się węzły chłonne. Następnie zbadaj lewą pierś prawą dłonią.

Samobadanie i samokontrola – kiedy wybrać się do lekarza?

Nie badaj się po to, żeby na siłę coś znaleźć. Jeśli jednak podczas samokontroli zauważysz którykolwiek z poniższych objawów, umów się do specjalisty:

Spoista grudka w piersi lub pod pachą,

Zmiany w obrębie brodawki sutkowej – wciągnięcie brodawki, zmiana jej kierunku lub położenia. Niepokój powinny również wzbudzić ranki, owrzodzenia i łuszczenie się skóry.

Wyciek z brodawki,

Ból lub tkliwość piersi,

Inne, nietypowe objawy – ocieplenie i zaczerwienienie piersi, obrzęk, wyraźne powiększenie żył powierzchownych, powiększone węzły chłonne.

Samobadanie piersi – zalecenia polskich i międzynarodowych towarzystw zdrowotnych

Polskie organizacje od lat zachęcają kobiety do comiesięcznego oglądania gruczołów piersiowych. Ministerstwo Zdrowia i NFZ zalecają również wizytę u ginekologa przynajmniej raz w roku. Federacja Stowarzyszeń Amazonki podkreśla, że regularne samobadanie jest najprostszą metodą wykrycia zmian. Wczesne wykrycie nowotworu zwiększa szanse na skuteczne wyleczenie. Rekomendacje mieszczą się w szerszej strategii walki z rakiem piersi w Polsce, która kładzie nacisk na edukację, pokonywanie lęku przed badaniami i systematyczny udział w programach przesiewowych.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) promuje koncepcję świadomości zdrowia piersi. Eksperci zalecają wizytę u ginekologa w razie pojawienia się niepokojących objawów. Należy jednak zaznaczyć, że nie wszędzie kładzie się taki nacisk na samobadanie jak w Polsce.

Programy profilaktyczne

W Polsce funkcjonuje Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi, finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Obecnie skierowany jest on przede wszystkim do kobiet w wieku 50-69 lat, czyli znajdujących się w grupie ryzyka. Jeśli masz tyle lat i w ciągu ostatnich dwóch lat nie miałaś wykonanej mammografii, przysługuje Ci bezpłatne badanie przesiewowe. Co ważne, nie musisz mieć skierowania, potrzebujesz tylko dowodu osobistego. Listę placówek oferujących badanie znajdziesz na stronie NFZ i u lekarzy POZ. NFZ umożliwia również mammografię w specjalnych ambulansach, docierających do mniejszych miejscowości. W przypadku nieprawidłowych wyników otrzymasz skierowanie do poradni w celu pogłębienia diagnostyki. Harmonogramy postojów mammobusów dostępne są na stronie NFZ.