Osobowość wieloraka – przyczyny, objawy i leczenie rozdwojenia osobowości

Rozdwojona osobowość – przyczyny

Najczęstszą przyczyną rozdwojenia jaźni jest trauma doświadczana w dzieciństwie. Mechanizm dysocjacji skłania jednostkę do tworzenia alternatywnych osobowości, dzięki którym ucieka od bolesnych wspomnień. Predyspozycje genetyczne i neurologiczne zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzenia, podobnie jak przewlekły stres i brak wsparcia w otoczeniu.

Osobowość wieloraka – objawy

Rozdwojona osobowość zazwyczaj prowadzi do luk w pamięci. Chory nie potrafi sobie przypomnieć pewnych wydarzeń z własnego życia lub działań, które podjęła w innym stanie świadomości. Można również zaobserwować zmiany w zachowaniu, głosie, preferencjach, czy sposobie mówienia. Często towarzyszy im depresja, lęk, czy wahania nastroju. Podwójna osobowość przyczynia się do poważnych problemów w sferze towarzyskiej i zawodowej.

Rozdwojona osobowość – diagnostyka

Diagnoza opiera się na wywiadzie medycznym, mającą na celu zidentyfikowanie objawów i rekonstrukcję przebiegu życia. Ponadto obejmuje ona kwestionariusze, takie jak SCID-D, DES, czy MID. Pierwsze narzędzie umożliwia ocenę pięciu obszarów dysocjacji:

amnezji,

derealizacji,

depersonalizacji,

tożsamości,

kontrolowania zachowania przez inne osobowości.

Wywiad strukturalny wymaga odpowiedniego przeszkolenia, w związku z tym mogą go stosować wyłącznie specjaliści z zakresu zdrowia psychicznego. Z kolei DES pozwala w zidentyfikowaniu osób, które należy objąć dalszą diagnostyką pod kątem zaburzeń dysocjacyjnych. Można w nim znaleźć pytania związane m.in. z “uczuciem oderwania od rzeczywistości”, czy trudności z przypomnieniem sobie ważnych wydarzeń z przeszłości. MID zwraca uwagę na szerokie spektrum objawów dysocjacyjnych. Znajduje zastosowanie w ocenie postępu leczenia. Warto także wspomnieć o kwestionariuszach osobowości i listach kontrolnych objawów. Specjalista powinien także wykluczyć inne schorzenia, takie jak zaburzenia afektywne dwubiegunowe, czy schizofrenię.

Rozdwojenie jaźni – jak wygląda leczenie?

Leczenie składa się z kilku etapów, w związku z tym wymaga zaangażowania różnych specjalistów. Zarówno pacjent, jak i terapeuci powinni wykazać się cierpliwością. Celem leczenia jest złagodzenie objawów, co przyczyni się do poprawy jakości życia. Kluczową rolę odgrywa terapia poznawczo-behawioralna, polegająca na identyfikacji i zmianie negatywnych wzorców myślenia i zachowań. Specjalista podpowiada, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach i doskonalić umiejętności komunikacyjne.

W niektórych przypadkach sprawdza się także terapia psychodynamiczna, koncentrująca się na odkrywaniu i zrozumieniu głębokich konfliktów emocjonalnych. Często obejmuje pracę nad traumami, które przyczyniły się do rozwoju zaburzenia. Dobre rezultaty przynosi także terapia EMDR, która pomaga w przetworzeniu bolesnych wspomnień i integracji z aktualnym stanem psychicznym.

Chociaż nie ma leków na rozdwojenie jaźni, niekiedy wskazane jest wdrożenie farmakoterapii. Pozwala ona złagodzić objawy typowe dla depresji, stanów lękowych i bezsenności. Leczenie powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Co ważne, należy go otoczyć stałą opieką psychiatryczną.

Pacjenci z osobowością wieloraką często uczestniczą w grupie wsparcia, która umożliwia dzielenie się swoimi doświadczeniami i uczenia się od innych osób, zmagających się z podobnymi problemami.

Osobowość wieloraka – o czym warto pamiętać?

Leczenie podwójnej osobowości bywa trudne z kilku powodów. Niektóre osoby nie chcą współpracować z psychologiem. Wielu pacjentów wymaga też wielokrotnego przepracowania bolesnych wspomnień. Zaburzenie często współistnieje z depresją lub zespołem stresu pourazowego, co nie ułatwia terapii. Rokowania zależą od wielu czynników, w tym wczesnego rozpoznania i wdrożenia leczenia, zaangażowania pacjenta, dostępu do wykwalifikowanych specjalistów.