Leukocyty i erytrocyty w moczu

sty 22, 2024 | Zdrowie

Leukocyty i erytrocyty w moczu

Ujawniony w badaniu laboratoryjnym podwyższony poziom leukocytów w osadzie moczu, jest jednym z najpowszechniejszych objawów zakażenia dróg moczowych. Zwiększony poziom erytrocytów także najczęściej sygnalizuje chorobę dróg moczowych. Sprawdź, co jeszcze mogą oznaczać podwyższone leukocyty i erytrocyty w moczu.

Czym są leukocyty i erytrocyty?

Krew to płynna tkanka, składająca się z osocza, czyli części płynnej oraz znajdujących się w nim komórek (elementów morfotycznych). Należą do nich krwinki białe (leukocyty), krwinki czerwone (erytrocyty) i płytki krwi (trombocyty). Krew jest jedyną płynną tkanką ludzką, która może stale przemieszczać się w organizmie, jak również przenikać przez ściany naczyń do innych tkanek oraz narządów.

Składniki krwi pełnią funkcje, takie jak:

leukocyty: stanowią ważną część układu odpornościowego. Ich rolą jest tzw. odpowiedź immunologiczna, czyli obrona naszego organizmu przed szkodliwymi czynnikami (np. wirusami czy bakteriami). Leukocyty mogą też niszczyć nieprawidłowe komórki;
erytrocyty: odpowiadają za transport tlenu z płuc do wszystkich tkanek oraz dwutlenku węgla z tkanek i narządów do płuc, skąd jest następnie wydalany. Erytrocyty zawdzięczają czerwoną barwę hemoglobinie;
trombocyty: biorą udział w procesie krzepnięcia krwi. Tworzą one skrzepy, które zapobiegają krwawieniu, np. w wyniku skaleczenia.

Jak wykrywa się podwyższone erytrocyty i leukocyty w moczu?

Ogólne badanie moczu, które ocenia pobraną próbkę pod kątem cech fizycznych i biochemicznych, pozwala również zmierzyć poziom białych i czerwonych krwinek.

Najbardziej wartościowe diagnostycznie badanie próbki moczu pochodzi z pierwszego porannego oddania moczu. Aby próbka nie uległa zanieczyszczeniu, powinniśmy dokładnie umyć (wodą z mydłem lub płynem do higieny intymnej) okolicę ujścia cewki moczowej. U kobiet należy rozchylić zewnętrzne wargi sromowe i przemyć okolicę ujścia cewki moczowej w kierunku od przodu do tyłu. U mężczyzn natomiast przy myciu trzeba odciągnąć napletek.

Najlepiej pobrać mocz z tzw. środkowego strumienia. Po oddaniu pierwszej partii moczu do ubikacji, należy oddać około 50 mililitrów do pojemnika, a końcowa partia ponownie powinna trafić do toalety. Pamiętajmy, że ogólne badanie moczu u kobiet nie powinno być wykonywane w trakcie menstruacji, bo krew miesiączkowa może zaburzyć obiektywną ocenę ilości krwinek czerwonych w moczu.

Próbkę najlepiej pobrać do specjalnego pojemnika – kupionego w aptece lub otrzymanego w laboratorium. Powinna ona zostać przebadana w ciągu dwóch godzin od pobrania.

Jaka jest norma na krwinki czerwone w moczu?

Wynik prawidłowy dla erytrocytów w ogólnym badaniu moczu to nie więcej niż trzy w polu widzenia, jeśli osad moczu sprawdzany jest pod mikroskopem. Jeżeli mocz bada się testem paskowym, nieprawidłowy wynik podawany jest w plusach: większa liczba plusów oznacza większą liczbę erytrocytów.

Jak jest norma leukocytów w moczu?

Norma leukocytów w moczu w badaniu pod mikroskopem wynosi nie więcej niż pięć w polu widzenia. W teście paskowym, podobnie jak przy badaniu erytrocytów, o podwyższonym poziomie krwinek białych świadczy większa liczba plusów.

Co oznaczają leukocyty w moczu?

Obecność licznych leukocytów w osadzie moczu, przy jednoczesnym stwierdzeniu w nim bakterii, najczęściej jest objawem zakażenia dróg moczowych. Zwykle jest to zapalenie pęcherza lub odmiedniczkowe zapalenie nerek czy też zapalenie gruczołu krokowego u mężczyzn.

Zwykle jest to zapalenie pęcherza lub odmiedniczkowe zapalenie nerek czy też zapalenie gruczołu krokowego u mężczyzn.

Niekiedy zwiększona liczba leukocytów w moczu występuje wraz z białkomoczem, czyli nadmiernym wydalaniem w moczu białek (norma to maksymalnie 150 miligramów białka na dobę). Takie zmiany w badaniu moczu mogą oznaczać chorobę zapalną nerek, np. ich śródmiąższowe zapalenie.

Leukocyty w moczu dziecka – leukocyty i erytrocyty w moczu

W przypadku najmłodszych pacjentów szczególnie ważne jest właściwe przygotowanie dziecka do pobrania próbki moczu. Dzięki temu unikniemy dostarczenia do laboratorium nieprawidłowej próbki, która nie będzie miała wartości diagnostycznej. Zanim pobierzemy mocz, powinniśmy zadbać o higienę dziecka. W miarę możliwości postarajmy się pobrać od malca mocz ze środkowego strumienia.

Norma leukocytów w moczu u dziecka to dziesięć w polu widzenia, natomiast erytrocyty nie powinny przekraczać czterech w polu widzenia – podczas badania osadu moczu pod mikroskopem.

Przekroczenie tych norm nie zawsze oznacza zakażenie dróg moczowych. Może być to także efekt zakażenia górnych dróg oddechowych lub stanu zapalnego krocza. Dlatego, podobnie jak u dorosłych, w przypadku dzieci bywa konieczne dodatkowe wykonanie posiewu, czyli badania bakteriologicznego moczu.

Jak leczyć podwyższone leukocyty w moczu?

W pierwszej kolejności należy potwierdzić lub wykluczyć zakażenie układu moczowego jako przyczynę pojawienia się leukocytów w moczu. W tym celu pacjent jest kierowany na badania laboratoryjne: badanie ogólne moczu oraz posiewu moczu. Na podstawie zebranych informacji lekarz jest w stanie ocenić, czy podwyższony poziom krwinek białych w moczu świadczy o niepowikłanym zapaleniu pęcherza, czy należy raczej podejrzewać powikłane zakażenie układu moczowego.

W przypadku kobiety, sprawdzane jest, czy pojawienie się leukocytów w moczu nie oznacza np. zapalenia pochwy, a u mężczyzn ocenia się wynik badania pod kątem schorzeń gruczołu krokowego. Niekiedy, w razie wątpliwości, niezbędne jest dalsze badanie przez lekarza właściwej specjalizacji, np. ginekologa czy urologa.

Jeżeli wyniki tych badań potwierdzą zakażenie, zwykle przepisywany jest odpowiedni antybiotyk. Ustąpienie dolegliwości i prawidłowy wynik kolejnego badania moczu oznaczają skuteczne zakończenie terapii. Należy jednak pamiętać, że podwyższony poziom leukocytów może pojawić się ponownie, np. u kobiet, które są narażone na problem nawracających zapaleń pęcherza.

Co oznaczają podwyższone erytrocyty w moczu?

Zwiększoną ilość erytrocytów w moczu określa się mianem krwinkomoczu lub krwiomoczu. Krwiomocz ma miejsce, gdy liczba erytrocytów jest na tyle duża, iż powoduje czerwone lub brunatne zabarwienie moczu. Objaw ten jest widoczny podczas oddawania moczu – przy czym nie zawsze towarzyszą mu inne niepokojące symptomy.

Z kolei krwinkomoczem nazywamy zwiększoną obecność czerwonych krwinek w moczu (powyżej trzech w polu widzenia). Obecność krwinkomoczu można potwierdzić jedynie laboratoryjnie, podczas badania ogólnego moczu, ponieważ pacjenci oddają w tym przypadku mocz o prawidłowej barwie.

Jakie są objawy krwiomoczu? Leukocyty i erytrocyty w moczu

Objawem krwiomoczu jest czerwony lub brunatny kolor moczu. Może on pojawiać się bez wystąpienia innych dolegliwości lub wraz z symptomami, takimi jak:

gorączka;
częstomocz;
pieczenie przy oddawaniu moczu;
ból w lędźwiach lub podbrzuszu.

Choć czerwone lub brunatne zabarwienie moczu stanowi niepokojący sygnał, niekoniecznie musi być objawem zwiększonego poziomu krwinek czerwonych. W pierwszej kolejności powinniśmy ocenić, czy powodem tej sytuacji nie jest np. obecność w moczu barwników pochodzących ze spożytych produktów (np. buraków, rabarbaru, czerwonych owoców) lub leków (np. niektórych antybiotyków, jak ryfampicyna, która może powodować pomarańczowo-czerwone zabarwienie moczu, śliny, łez lub potu).

Jakie są przyczyny krwiomoczu?

Erytrocyty w moczu mogą mieć różną charakterystykę. Tzw. erytrocyty wyługowane świadczą o nerkowym pochodzeniu erytrocytów, natomiast erytrocyty świeże mogą wskazywać na choroby dolnych dróg moczowych.

Najczęściej krwiomocz jest oznaką jednej z chorób dróg moczowych. Może nią być np. zapalenie pęcherza moczowego czy kamica moczowa, jak również torbiele lub nowotwory. Do rzadko występujących przyczyn krwiomoczu zaliczamy m.in. zakrzepicę żył nerkowych, gruźlicę nerek, kłębuszkowe zapalenie nerek, endometriozę (chorobę narządów płciowych u kobiet) oraz zaburzenia krzepnięcia krwi (np. na skutek przyjmowania leków).

Krwiomocz może się też pojawić po intensywnym wysiłku fizycznym, przy wysokiej gorączce oraz podczas miesiączki – wówczas mamy do czynienia z domieszką krwi menstruacyjnej w moczu.

Co robić po pojawieniu się krwi w moczu? Leukocyty i erytrocyty w moczu

Krwiomoczu nie powinniśmy bagatelizować, nawet jeśli pojawi się jednorazowo i bez innych niepokojących objawów.

Po zauważeniu krwiomoczu, należy niezwłocznie zgłosić się na konsultację lekarską. Na początek możemy skorzystać z teleporady. W większości przypadków specjalista zleci wykonanie badań laboratoryjnych, czyli badania ogólnego moczu oraz badania krwi (określenie poziomu kreatyniny, morfologia i CRP). W celu zdiagnozowania przyczyn krwiomoczu pacjenci nierzadko kierowani się również na badania obrazowe (np. USG jamy brzusznej). Czasami wymagana jest także szczegółowa diagnostyka urologiczna lub ginekologiczna.

Jeśli oprócz krwiomoczu występuje wysoka gorączka, wymioty oraz dotkliwy ból w okolicy lędźwiowej, promieniujący do wewnętrznych mięśni ud, należy bezzwłocznie udać się do lekarza, bo objawy te są charakterystyczne dla napadu kolki nerkowej. W niektórych przypadkach choroba może wymagać hospitalizacji.

Na czym polega leczenie krwiomoczu?
Leukocyty i erytrocyty w moczu

W przypadku stwierdzenia u osoby z krwiomoczem kamicy nerkowej, stosowane są leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Niekiedy wymagane jest również przeprowadzenie zabiegu, polegającego na skruszeniu złogów nerkowych za pomocą lasera, ultradźwięków lub urządzenia pneumatycznego.

Jeżeli przyczyną wystąpienia krwiomoczu jest bakteryjne zakażenie dróg moczowych, lekarz zwykle przepisuje antybiotykoterapię.

Krwiomocz może też być objawem groźnej choroby, np. nowotworu układu moczowego. Pacjent kierowany jest wówczas na leczenie onkologiczne. Inne, rzadziej występujące schorzenia, których objawem jest podwyższony stan erytrocytów w moczu, np. zaburzenia krzepnięcia krwi czy choroby kłębuszków nerkowych, również wiążą się z koniecznością podjęcia specjalistycznego leczenia.

W większości przypadków – spowodowany obecnością erytrocytów w moczu – krwiomocz ustępuje po wyleczeniu choroby, która była jego przyczyną. Wyjątkiem mogą być nieuleczalne choroby, takie jak zaawansowane stadia nowotworów dróg moczowych. W takich przypadkach krwiomocz nawraca, a jego leczenie jest objawowe.

Przeczytaj artykuł: Łuszczyca u dorosłych