Tętniak aorty – przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Tętniak aorty – czym jest i jakie są jego przyczyny?

Tętniak aorty to poważne schorzenie układu sercowo-naczyniowego, które polega na nieprawidłowym poszerzeniu ściany głównej tętnicy organizmu. Może on rozwijać się przez długi czas bezobjawowo, a jego pęknięcie stanowi bezpośrednie zagrożenie życia pacjenta. Objawy tętniaka aorty często pojawiają się dopiero w zaawansowanym stadium choroby, dlatego kluczowe znaczenie ma wczesna diagnostyka i monitorowanie zmian.

Tętniak aorty może mieć różne przyczyny, jednak do najczęstszych czynników ryzyka należą:

miażdżyca – odkładanie się blaszek miażdżycowych prowadzi do osłabienia ścian naczyń krwionośnych, co zwiększa ryzyko powstawania tętniaka,

nadciśnienie tętnicze – przewlekłe wysokie ciśnienie krwi wywiera nadmierne obciążenie na ściany aorty, co może prowadzić do ich poszerzenia,

palenie tytoniu – jest jednym z głównych czynników zwiększających ryzyko tętniaka aorty brzusznej, ponieważ przyspiesza procesy degeneracyjne w ścianach naczyń krwionośnych,

choroby genetyczne – niektóre zespoły dziedziczne, takie jak zespół Marfana, mogą prowadzić do osłabienia struktury tkanki łącznej, zwiększając podatność na rozwój tętniaka aorty wstępującej,

infekcje i urazy – w rzadkich przypadkach tętniaki mogą być efektem infekcji bakteryjnych lub urazów mechanicznych.

Objawy tętniaka aorty

W początkowej fazie tętniak aorty zazwyczaj nie daje żadnych dolegliwości, jednak wraz z jego rozwojem mogą pojawić się charakterystyczne objawy. Wśród nich wyróżnia się:

ból w klatce piersiowej lub jamie brzusznej – zwłaszcza przy tętniaku aorty wstępującej i tętniaku aorty brzusznej. Ból może być stały lub promieniować do pleców,

uczucie pulsowania w brzuchu – często opisywane przez pacjentów jako nietypowe uczucie pulsowania pod skórą w okolicy pępka,

duszność, chrypka, trudności w przełykaniu – mogą pojawić się w przypadku ucisku tętniaka na sąsiadujące narządy, na przykład przełyk czy tchawicę,

nagły, bardzo silny ból – jeśli dojdzie do pęknięcia tętniaka, pojawia się intensywny ból, spadek ciśnienia krwi i utrata przytomności. W takiej sytuacji konieczna jest natychmiastowa interwencja medyczna.

Szczególną postacią choroby jest tętniak rozwarstwiający, który polega na przedostawaniu się krwi pomiędzy warstwy ściany aorty, co może prowadzić do jej pęknięcia. Jest to stan nagły, który wymaga natychmiastowego leczenia operacyjnego.

Sposoby leczenia tętniaka aorty

Leczenie tętniaka aorty zależy od jego lokalizacji, wielkości oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Wyróżniamy trzy podstawowe metody postępowania. Pierwszą z nich jest monitorowanie i leczenie farmakologiczne. Te działania stosowane są w przypadku małych tętniaków, które nie wykazują tendencji do wzrostu. Regularne badania obrazowe (USG, tomografia komputerowa) pozwalają ocenić dynamikę zmian. Pacjentom zaleca się stosowanie leków obniżających ciśnienie krwi oraz redukujących poziom cholesterolu. Drugą metodą są zabiegi wewnątrznaczyniowe (EVAR). W przypadku tętniaka aorty brzusznej oraz niektórych postaci tętniaka aorty wstępującej można zastosować małoinwazyjną metodę polegającą na wprowadzeniu stentgraftu. Zabieg ten pozwala na wzmocnienie ściany aorty i zmniejszenie ryzyka pęknięcia. W przypadku dużych tętniaków lub tętniaka rozwarstwiającego konieczna jest operacja chirurgiczna, która pozwoli na usunięcie zmienionego fragmentu aorty i zastąpienie go protezą naczyniową. Jest to skomplikowany zabieg, obciążony wysokim ryzykiem powikłań, ale w wielu przypadkach ratujący życie.

Tętniak aorty to poważne schorzenie, które może przez długi czas nie dawać żadnych objawów, a jego pęknięcie wiąże się z wysokim ryzykiem śmierci. Dlatego tak istotna jest profilaktyka, unikanie czynników ryzyka i regularne badania kontrolne u osób szczególnie narażonych na rozwój choroby. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie tętniaka aorty mogą znacząco poprawić rokowania i zapobiec groźnym powikłaniom, które mają wpływ na życie pacjenta.