Rak kolczystokomórkowy – przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Jakie są objawy raka kolczystokomórkowego?

Dolegliwości różnią się w zależności od lokalizacji i zaawansowania nowotworu, ale zazwyczaj obserwuje się guzek, często z owrzodzeniem w środku. Może mu towarzyszyć rogowacenie skóry. W wielu przypadkach staje się ona czerwona, brązowa lub różowa. Do typowych objawów raka kolczystokomórkowego zaliczamy także ból, swędzenie lub krwawienie. Co ważne, nawet niewielka rana goi się bardzo powoli. Z biegiem czasu dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych. O wystąpieniu przerzutów świadczą objawy ogólnoustrojowe, takie jak osłabienie i nagła utrata masy ciała.

Nowotwór kolczystokomórkowy zwykle pojawia się na skórze narażonej na promieniowanie UV – twarzy, głowie (zwłaszcza u łysych mężczyzn), przedramionach, podudziach, czy grzbietach dłoni. Może również rozwinąć się w bliznach, błonach śluzowych i miejscach z przewlekłym stanem zapalnym.

Rogowiak kolczystokomórkowy – najczęstsze przyczyny

Rak kolczystokomórkowy wywodzi się z keranocytów warstwy kolczystej naskórka. Do głównych czynników ryzyka zaliczamy:

długotrwałą ekspozycję na promieniowanie ultrafioletowe,

stosowanie leków immunosupresyjnych, np. po przeszczepieniu narządów,

zakażenie wirusem HPV (wirusem brodawczaka ludzkiego),

blizny i przewlekłe stany zapalne,

ekspozycję na substancje chemiczne – arsen, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, smołę, produkty ropopochodne.

Rak kolczystokomórkowy – diagnostyka

W pierwszej kolejności dermatolog lub onkolog przeprowadza szczegółowy wywiad, podczas którego pyta o objawy i czynniki ryzyka (palenie tytoniu, długotrwała ekspozycja na słońce, immunosupresja, przypadki nowotworów w rodzinie). Następnie specjalista dokładnie obejrzy zmianę skórną przy pomocy dermatoskopu. Lekarz zwraca uwagę na:

kształt, kolor i wielkość zmiany,

owrzodzenia, rogowacenie, uniesione brzegi,

umiejscowienie,

stopień naciekania tkanek.

W razie potrzeby wykonuje się biopsję, podczas której pobiera się fragment skóry. Materiał jest poddawany badaniu histopatologicznemu.

Metody leczenia nowotworu kolczystokomórkowego

W większości przypadków zaleca się usunięcie zmiany wraz z marginesem zdrowej tkanki. Często wykorzystuje się chirurgię mikrograficzną Mohsa, która słynie z wysokiej precyzji. Wspomniana metoda pozwala zachować dużą ilość zdrowej skóry, a jednocześnie minimalizuje ryzyko nawrotu. Jeśli zabieg jest niemożliwy, lekarz skieruje pacjenta na radioterapię. W zaawansowanym stadium traktuje jako uzupełnienie leczenia chirurgicznego.

W przypadku niewielkich zmian obarczonych niskim ryzykiem nawrotu można rozważyć następujące metody:

krioterapia – zamrażanie komórek ciekłym azotem,

fotodynamika – wykorzystuje światło i substancje fotouczulające do niszczenia komórek nowotworowych,

farmakoterapia – miejscowe preparaty zawierające imikwimod lub 5-fluorouracyl.

Jak uniknąć zachorowania na raka kolczystokomórkowego skóry?

Przede wszystkim powinniśmy chronić skórę przed promieniowaniem UV. W tym celu stosujmy kremy z wysokim filtrem SPF (przynajmniej 30). Nakładajmy je co 2-3 godziny, a także po spoceniu się i kąpieli. Zrezygnujmy z opalania w godzinach 10-16, kiedy słońce świeci najmocniej. Unikajmy też wizyt w solarium.

Wczesne rozpoznanie raka kolczystokomórkowego zwiększa szanse na skuteczne leczenie, dlatego regularnie badajmy skórę pod kątem nowych lub zmieniających się guzków. Osoby należące do tzw. grup ryzyka, powinny regularnie odwiedzać dermatologa. Unikajmy także ekspozycji na substancje rakotwórcze. W niektórych przypadkach nowotwór kolczystokomórkowy jest wywołany przez HPV, w związku z tym warto pomyśleć o szczepieniach. Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania, unikajmy przygodnych kontaktów seksualnych.