Płyn w zatoce Douglasa (w zagłębieniu maciczno-odbytniczym)

Płyn w Zatoce Douglasa – przyczyny

Zatoką Douglasa określamy najniższy punkt jamy otrzewnej u kobiet, a dokładniej rzecz biorąc, między tylną ścianą macicy a przednią częścią odbytnicy. W określonych fazach cyklu miesiączkowego (owulacja i menstruacja) występuje w nim płyn, ale w innych sytuacjach wskazuje na nieprawidłowości w obrębie miednicy mniejszej lub jamy brzusznej. Do najczęstszych przyczyn zaliczamy:

stan zapalny,

endometriozę,

nowotwór (jajnika, endometrium lub szyjki macicy),

uraz mechaniczny lub powikłania pooperacyjne,

ciąże pozamaczniczną,

poronienie.

Jakie są objawy płynu w Zatoce Douglasa?

Płyn w Zatoce Douglasa sam w sobie nie daje objawów, a dolegliwości są związane z pierwotną przyczyną nieprawidłowości. Typowe objawy obejmują ból w podbrzuszu lub okolicy lędźwiowej, któremu może towarzyszyć dyskomfort podczas współżycia, gorączka, wzdęcia, nudności i wymioty. W niektórych przypadkach pojawiają się krwawienia międzymiesiączkowe. W razie potrzeby pacjent przyjmuje środki przeciwbólowe i przeciwzapalne. W ciężkich przypadkach wskazana jest hospitalizacja, podczas której podaje się leki dożylne.

Płyn w macicy – diagnostyka

Płyn w macicy zazwyczaj rozpoznaje się podczas przezpochwowego badania USG. Uwidacznia się jako bezechowa przestrzeń między macicą a odbytnicą. Specjalista oceni jego objętość i charakter (np. ropny, krwisty lub klarowny). W przypadku nowotworów lub powikłań zapalnych wykonuje się rezonans magnetyczny, bądź tomografię komputerową. Lekarz może również zlecić następujące badania laboratoryjne: morfologia krwi z rozmazem, markery stanu zapalnego (CRP i OB) i testy serologiczne na choroby przenoszone drogą płciową. W przypadku podejrzenia nowotworu lub endometriozy wykonuje się markery, takie jak CA-125.

Niekiedy wykonuje się kuldocentezę, polegającą na nakłuciu zachyłka odbytniczo-maciczego i pobraniu płynu do analizy. Znajduje zastosowanie głównie w przypadku podejrzenia zakażenia lub krwawienia wewnętrznego. W ten sposób można ustalić, czy w płynie znajduje się ropa lub komórki nowotworowe. Często przeprowadza się też laparoskopię, umożliwiającą wgląd w jamę otrzewnową. Podczas badania pobiera się płyn do badania i jednocześnie usuwa patologiczne zmiany, takie jak ogniska endometriozy, czy torbiele.

Płyn w zagłębieniu maciczno-odbytniczym – leczenie

W sytuacjach fizjologicznych wystarczy regularna kontrola ginekologiczna. Jeśli obecność płynu w zatoce Douglasa jest związana ze stanem zapalnym, podaje się antybiotyk. Aby leczenie przyniosło zamierzony efekt, należy wcześniej wykonać się wymaz z pochwy. Na tej podstawie można określić patogeny odpowiedzialne za infekcję i ich wrażliwość na antybiotyki. Zazwyczaj stosuje się cefriakson wraz z doksycykliną i metronidazolem. Płyn w macicy może być związany z endometriozą, wówczas stosuje się terapię hormonalną. Opiera się na podawaniu progestagenów, analogów GnRH lub tabletek antykoncepcyjnych.

Płyn w macicy – profilaktyka

Przede wszystkim należy wyeliminować czynniki prowadzące do nagromadzenia się płynu w zatoce Douglasa. Kluczową rolę odgrywają regularne badania ginekologiczne i przestrzeganie zasad higieny intymnej. Stosowanie prezerwatyw i unikanie ryzykownych kontaktów seksualnych zmniejsza ryzyko zapalenia narządów miednicy mniejszej. Kobiety narażone na występowanie raka powinny kontrolować poziom markerów nowotworowych (przede wszystkim CA-125).

Profilaktyka obejmuje też wprowadzenie zmian w stylu życia. Utrzymanie prawidłowej masy ciała, regularna aktywność fizyczna i rzucenie papierosów zmniejsza ryzyko nowotworów. Z kolei dieta zbilansowana zapobiega rozwojowi stanu zapalnego. Wizyty kontrolne u ginekologa pozwalają wykryć ewentualne zmiany w obrębie narządów miednicy mniejszej, co znacząco zwiększa szanse na skuteczne wyleczenie.