Nietolerancja histaminy – przyczyny, objawy i diagnostyka

sie 29, 2024 | Gastrologia

Nietolerancja histaminy, choć stosunkowo rzadko omawiana w codziennych rozmowach, dotyczy coraz większej liczby osób na całym świecie. Histamina to związek chemiczny, który odgrywa kluczową rolę w wielu procesach organizmu – od reakcji alergicznych po regulację wydzielania kwasów żołądkowych. Jednak u niektórych ludzi poziom histaminy może stać się zbyt wysoki, prowadząc do szeregu nieprzyjemnych objawów. W poniższym wpisie przyjrzymy się bliżej przyczynom nietolerancji histaminy, jej typowym objawom oraz metodom diagnostycznym, które mogą pomóc w zidentyfikowaniu i skutecznym zarządzaniu tym stanem.

Nietolerancja histaminy – czym jest i jakie są jej przyczyny?

Nietolerancja histaminy to stan, w którym organizm ma trudności z rozkładem histaminy – związku chemicznego, który naturalnie występuje w organizmie i jest również obecny w wielu produktach spożywczych. Histamina odgrywa kluczową rolę w układzie odpornościowym, regulacji funkcji żołądkowo-jelitowych oraz jako neuroprzekaźnik. Jednak jej nadmiar może prowadzić do szeregu nieprzyjemnych objawów.

Wyrzut histaminy zazwyczaj wynika z zaburzeń w mechanizmie jej rozkładu. Kluczową rolę odgrywają tutaj dwa enzymy: diaminooksydaza (DAO) i histaminaza, które odpowiadają za rozkład histaminy w organizmie. Główne przyczyny nietolerancji obejmują:

niedobór diaminooksydazy (DAO) – DAO jest enzymem odpowiedzialnym za rozkładanie histaminy w przewodzie pokarmowym. Niedobór tego enzymu prowadzi do akumulacji histaminy, co może powodować objawy nietolerancji;
spożywanie żywności bogatej w histaminę – niektóre produkty spożywcze, jak sery pleśniowe, wędliny, ryby konserwowane czy fermentowane napoje, zawierają wysoką ilość histaminy. Ich spożycie przez osoby z nietolerancją może powodować wyrzut histaminy;
zaburzenia mikrobioty jelitowej – nieprawidłowa flora jelitowa może wpływać na poziom enzymów rozkładających histaminę;
leki hamujące aktywność DAO – liektóre leki, takie jak leki przeciwbólowe czy antybiotyki, mogą zmniejszać aktywność DAO, pogłębiając objawy nietolerancji;
choroby przewlekłe – schorzenia, takie jak choroby zapalne jelit, mogą wpływać na zdolność organizmu do przetwarzania histaminy.

Jak wygląda badanie na nietolerancję histaminy?

Badanie na nietolerancję histaminy jest procesem, który ma na celu zidentyfikowanie nadwrażliwości organizmu na ten związek. Pierwszym krokiem zazwyczaj jest szczegółowy wywiad lekarski, podczas którego pacjent opisuje swoje objawy i ich związek z konsumpcją określonych produktów. Często zalecane jest prowadzenie dziennika żywieniowego, co pozwala na identyfikację potencjalnych źródeł histaminy w diecie.

Kolejnym etapem może być wykonanie testów laboratoryjnych. Jednym z nich jest oznaczenie poziomu DAO we krwi. Niski poziom tego enzymu może wskazywać na problem z nieodpowiednim rozkładem histaminy.

W niektórych przypadkach wykonuje się również badania genetyczne, które mogą wykazać predyspozycje do nietolerancji związane z mutacjami wpływającymi na metabolizm histaminy.

Często stosowanym sposobem na potwierdzenie nietolerancji jest dieta eliminacyjna. W ramach tej metody pacjent na pewien czas eliminuje z diety produkty o wysokiej zawartości histaminy, a następnie stopniowo je wprowadza, obserwując reakcje organizmu. Brak objawów przy wyeliminowanej diecie, a ich nawrót po wprowadzeniu histaminy, wskazuje na nietolerancję.

Objawy nietolerancji histaminy

Najczęściej występujące objawy nietolerancji histaminy to:

skórne: wysypki, pokrzywka, świąd, zaczerwienienie skóry,
układ pokarmowy: ból brzucha, biegunka, wzdęcia, nudności, refluks żołądkowo-przełykowy,
układ oddechowy: katar sienny, kichanie, trudności w oddychaniu, astma,
układ sercowo-naczyniowy: kołatanie serca, niskie ciśnienie krwi, omdlenia,
neurologiczne: bóle głowy, migreny, zawroty głowy, uczucie zmęczenia,
inne: zaburzenia snu, zmiany nastroju.

Nietolerancja histaminy to złożony stan, który może znacząco wpływać na jakość życia pacjentów. Choć diagnoza i leczenie mogą być wyzwaniem, zrozumienie przyczyn i objawów oraz zastosowanie odpowiednich metod diagnostycznych i dietetycznych może przynieść ulgę osobom zmagającym się z tym stanem.