Czym jest bezoar?

Bezoar, zwany również rzekomym kamieniem jelitowym, jest okrągłym tworem zalegającym w żołądku. Niekiedy pojawia się w odbytnicy lub przełyku. Powstaje w wyniku połykania różnych materiałów, które nie ulegają strawieniu. Mogą je tworzyć włókna roślinne, leki, czy włosy. Zazwyczaj bezoary stwierdza się u zwierząt, ale niekiedy rozpoznaje się je u ludzi.

Niewielki bezoar w żołądku podrażnia błonę śluzową, przyczyniając się do stanu zapalnego. W zależności od tworzących je substancji wyróżniamy cztery grupy:

fitobezoary – zawierają włókna roślinne pochodzące z warzyw, owoców i zbóż,

farmakobezoary – wytworzone z niewchłoniętych i nierozpuszczonych leków, takich jak węglan magnezu, preparaty wapnia lub glinu, sukralfat, czy nifedypina,

trichobezoary – powstają z włosów (zazwyczaj u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi) lub sierści (u zwierząt),

laktobezoary – złożone z niestrawionych resztek mlecznych, najczęściej rozpoznaje się je u małych dzieci.

Jakie są przyczyny powstawania bezoaru?

Bezoary występują stosunkowo rzadko, w dużych szpitalach odnotowuje się kilka-kilkanaście przypadków rocznie. Postawienie diagnozy może sprawiać trudności. Do najczęstszych przyczyn powstawania zaliczamy:

zaburzenia gryzienia i żucia (uszkodzenie zębów, braki w uzębieniu, stan zapalny dziąseł, niedopasowana proteza zębowa, wady zgryzu),

nadużywanie alkoholu,

nadmiar błonnika przy niedostatecznym spożyciu wody,

obniżona kwaśność soku żołądkowego,

choroby przewlekłe – niedoczynność tarczycy, dystrofia miotoniczna, reumatyczne choroby tkanki łącznej,

zaburzenia psychiczne,

zaburzona motoryka żołądka,

stany po operacji żołądka.

Bezoar – objawy

Początkowo bezoary mogą nie powodować żadnych dolegliwości, ale z biegiem czasu pacjenci zgłaszają następujące objawy:

ból w nadbrzuszu,

nudności i wymioty,

zgaga,

nieprzyjemny zapach z ust,

utrata masy ciała,

uczucie sytości,

wzdęcia,

problemy z połykaniem.

Co to jest bezoar? W ten sposób określamy rzekomy kamień jelitowy. Jeśli jest duży i twardy, może doprowadzić do uszkodzenia przewodu pokarmowego, krwotoku i niedrożność. Ponadto przyczynia się do stanów zapalnych żołądka, owrzodzenia, nadżerek, wstrząsu syneptycznego, a nawet zgonu. Specjalista najprawdopodobniej zaleci leczenie operacyjne.

U niektórych pacjentów pojawiają się objawy sugerujące perforację przewodu pokarmowego. Specjalista ustali, czy dolegliwości są związane z bezoarem, czy zapaleniem wyrostka robaczkowego lub pęcherzyka żółciowego, bądź chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy.

Co to jest bezoar? Diagnoza i leczenie

Jeśli bezoar w żołądku jest bardzo duży, lekarz może go wykryć podczas badania palpacyjnego brzucha. Częściej jednak stwierdza się go na podstawie RTG jamy brzusznej lub endoskopii. Drugie badanie nie tylko pozwala odróżnić bezoar od nowotworu, ale w niektórych przypadkach umożliwia jego rozwałkowanie i usunięcie. Mniejsze guzy zwykle wyciąga się kleszczykami.

Badania pokazują, że coca-cola może pomóc w przypadku fitobezoarów. Napój zawiera kwas fosforowy i węglowy, w związku z tym jego pH przypomina kwas żołądkowy. Dzięki temu przyspiesza trawienie błonnika. Naukowcy twierdzą, że zastosowanie coca-coli jako leku pierwszego rzutu u 50% pacjentów doprowadziło do całkowitego wyleczenia, a w połączeniu z endoskopią okazało się skuteczne w 90% przypadków.

Bezoary – profilaktyka

Po zakończeniu farmakoterapii należy regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne do gastrologa. Niektóre bezoary są usuwane operacyjnie, wówczas należy również umówić się do poradni chirurgicznej. Specjalista ocenia skuteczność leczenia, a także podpowie, jak zapobiec nawrotom choroby. Przede wszystkim pacjent powinien unikać spożywania dużych i twardych kawałków owoców, warzyw, mięsa. Ponadto zaleca się picie dużej ilości wody. Osoby z zaburzeniami psychicznymi powinny zostać objęte szczególną opieką.