Kolagenoza — co to jest? Rodzaje, objawy i leczenie

sie 31, 2024 | Gastrologia

Kolagenoza jest jedną z układowych chorób tkanki łącznej, posiadających podłoże autoimmunologiczne. To oznacza, że układ odpornościowy traktuje własne komórki i tkanki jako obce, w związku z tym zaczyna je atakować. Organizm wytwarza wówczas autoprzeciwciała, czemu towarzyszy stan zapalny. Wyjaśniamy, jak wygląda diagnostyka i leczenie schorzenia.

Co to jest kolagenoza?

Mianem kolagenoza określamy przewlekłe schorzenie autoimmunologiczne. Wbrew pozorom nie dotyczy tylko kolagenu, lecz wszystkich składników tkanki łącznej — komórek, włókien i substancji podstawowej.

Obecnie do kolagenoz zaliczamy siedem schorzeń:

zespół Sjörgena,
reumatoidalne zapalenie stawów,
twardzinę,
toczeń rumieniowaty układowy,
zapalenie wielomięśniowe,
zapalenie skórno-mięśniowe,
polimialgię reumatyczną.

Czasami rozpoznaje się niezróżnicowaną chorobę tkanki łącznej, co oznacza, że nie spełnia ona konkretnych kryteriów diagnostycznych. U niektórych pacjentów stwierdza się kilka kolagenow, wówczas możemy mówić o zespole nakładania.

Nie wiadomo dokładnie, jaka jest przyczyna kolagenozy. Specjaliści zwracają uwagę na uwarunkowania genetyczne, ale może ona również tkwić w zaburzeniach hormonalnych i przebytych infekcjach wirusowych. Do czynników ryzyka zaliczamy także:

złą dietę,
otyłość,
przewlekły stres,
palenie papierosów.

Jakie są objawy kolagenozy?

Początkowe dolegliwości są związane z toczącym się stanem zapalnym. Obejmują one uczucie zmęczenia, osłabienie, gorączkę lub stan podgorączkowy. Chorzy często skarżą się na uczucie zimna, utratę masy ciała, mdłości, bóle i obrzęki stawowe. Niekiedy pojawia się niewielki białkomocz.

Jakie są jeszcze pierwsze objawy kolagenozy? Niepokój powinny wzbudzić zaburzenia widzenia i problemy skórne, takie jak zmiana kolorytu lub tekstury skóry, wysypka, czy pokrzywka. Czasami towarzyszy im ból mięśni, obniżenie nastroju, brak apetytu i drętwienie kończyn.

Kolagenoza — diagnostyka

W przypadku podejrzenia kolagenozy powinniśmy udać się do lekarza rodzinnego, który postawi diagnozę na podstawie wywiadu i podstawowych badań laboratoryjnych. Wskazane jest wykonanie następujących badań:

morfologia krwi z rozmazem,
OB,
kreatynina,
aminotransferaza alaninowa i asparaginianowa (ALAT i ASPAT),
analiza ogólna moczu.

Jeśli diagnoza się potwierdzi, lekarz rodzinny wystawi skierowanie do reumatologa.

Na czym polega leczenie kolagenozy?

Kluczową rolę odgrywa farmakoterapia, polegająca na stosowaniu leków modyfikujących przebieg choroby. Nie tylko łagodzą dolegliwości, lecz także spowalniają niszczenie stawów. Specjalista może również zalecić stosowanie glikokortykosteroidów, środków przeciwbólowych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Aby zwiększyć zakres w stawach, należy wdrożyć fizjoterapię.

Warto również wprowadzić dietę śródziemnomorską, łagodzącą stan zapalny. W swoim jadłospisie warto uwzględnić owoce, warzywa, orzechy, oliwę z oliwek, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, ryby i drób.

Kolagenoza jelit – objawy, diagnoza i leczenie

Kolagenoza jelit to rzadka choroba zapalna, które zazwyczaj dotyczy jelita grubego. Do typowych objawów można zaliczyć przewlekłą,wodnistą biegunkę,bóle brzucha, wzdęcia i utratę masy ciała. Niektórzy pacjenci odczuwają pilną potrzebę wypróżnienia i mają problemy z nietrzymaniem moczu.

Diagnoza obejmuje:

wywiad lekarski, podczas którego padną pytania o rodzaj, nasilenie, częstotliwość i okoliczności występowania objawów,
badanie palpacyjne,
badania laboratoryjne, mające potwierdzić lub wykluczyć anemię i stan zapalny,
kolonoskopię z biopsją.

Jak wygląda leczenie kolagenozy jelit? Farmakoterapia polega na stosowaniu środków przeciwbiegunkowych, preparatów przeciwzapalnych i medykamentów wiążących kwasy żółciowe. Często stosuje się też leki immunosupresyjne, osłabiających reakcję immunologiczną organizmu. Aby zwiększyć skuteczność leczenia, należy wprowadzić dietę niskotłuszczową, poszukać skutecznych metod radzenia sobie ze stresem i rzucić palenie. Należy również pamiętać o regularnych wizytach kontrolnych. Rokowania zależą od rodzaju objawów i stopnia zaawansowania schorzenia.