Zespół metaboliczny: Czym jest i dlaczego stanowi zagrożenie?

Cechy zespołu metabolicznego – diagnostyka

Zespół metaboliczny, zwany również zespołem X, to współwystępowanie czynników przyczyniających się do rozwoju cukrzycy typu 2 i chorób sercowo-naczyniowych o podłożu miażdżycowym. Badania pokazują, że dotyczy on nawet 20% dorosłych Polaków, zwłaszcza kobiet. Jakie są najczęstsze objawy zespołu metabolicznego? Aby go rozpoznać, pacjent powinien spełniać przynajmniej 3 z 5 kryteriów:

zwiększony obwód talii (powyżej 80 cm u kobiet i 94 cm u mężczyzn),

ciśnienie tętnicze skurczowe powyżej 130 mm Hg i/lub rozkurczowe powyżej 85 mm Hg, bądź leczenie farmakologiczne wcześniej zdiagnozowanego nadciśnienia,

podwyższone stężenie trójglicerydów (150 mg/dl (1,7 mmol/l)) lub leczenie hipertriglicerydemii,

stężenie glukozy w osoczu na czczo powyżej 100 mg/dl lub leczenie farmakologiczne cukrzycy typu 2,

stężenie cholesterolu HDL-C poniżej 50 mg/dl u kobiet lub 40 mg/dl u mężczyzn, bądź leczenie zaburzenia lipidowego.

Rozpoznanie jednego z objawów zespołu metabolicznego nie oznacza, że go mamy. Należy jednak pamiętać, że znajdujemy się wtedy w grupie ryzyka. W takiej sytuacji powinniśmy zmienić swój styl życia, dzięki czemu opóźnimy, a nawet zapobiegniemy wystąpieniu poważnych problemów zdrowotnych.

Zespół metaboliczny – dlaczego jest niebezpieczny?

Zespół metaboliczny zwiększa ryzyko nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2, choroby niedokrwiennej serca, zaburzeń hormonalnych i dyslipidemii (zaburzeń lipidowych). Nadciśnienie tętnicze i wysoki poziom cholesterolu przyczyniają się do tworzenia blaszek w tętnicach, które zwiększają ryzyko udaru mózgu lub zawału serca.

Główną przyczynę upatruje się w insulinooporności, do której może przyczynić się siedzący tryb życia, nieodpowiednia dieta i uwarunkowania genetyczne. Pewną rolę przypisuje się także nadmiernej aktywacji osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, która objawia się podwyższonym stężeniem kortyzolu.

Na czym polega leczenie zespołu metabolicznego?

Jeśli podejrzewamy u siebie wspomniane schorzenie, zgłośmy się do endokrynologa, który stwierdzi cechy zespołu metabolicznego. Specjalista może przepisać leki przyspieszające metabolizm węglowodanów, co przyczyni się do utraty masy ciała. Aby poprawić skuteczność terapii, pacjent powinien zmienić styl życia. Należy pozbyć się nadprogramowych kilogramów, co pomoże w unormowaniu poziomu cholesterolu, glukozy i ciśnienia tętniczego.

Ponadto warto przyjrzeć się swojej diecie. Wyeliminujmy z niej produkty bogate w tłuszcze nasycone i cukry proste. Dodatkowo ograniczmy spożycie soli, dopuszczalna dawka wynosi 5 g dziennie. Z drugiej strony powinniśmy zwiększyć spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6. Zachowajmy przy tym odpowiednie proporcje – od 1:2 do 1:4. W swoim jadłospisie uwzględnijmy produkty bogate w białko pełnowartościowe, węglowodany złożone, zdrowe tłuszcze (najlepiej pochodzenia roślinnego), witaminy i minerały.

Ponadto należy zadbać o mikrobiotę jelitową, w ten sposób można zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób metabolicznych. W tym celu sięgnijmy po probiotyki, dopasowane do aktualnych potrzeb organizmu. Preparaty:

odbudowują barierę jelitową,

regulują wydzielanie kwasów żółciowych,

obniżają stężenie endotoksyn i związków prozapalnych,

wspomagają metabolizm energetyczny,

przyczyniają się do zmniejszenia cholesterolu LDL (“złego cholesterolu”).

W przypadku choroby zespołu metabolicznego niezwykle ważne jest połączenie zdrowej diety z regularną aktywnością fizyczną. Jeśli istnieje duże ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, lekarz może zdecydować o wdrożeniu metforminy. Obniża ona stężenie poziomu glukozy, oprócz tego zwiększa oporność tkanek na działanie insuliny. Może obniżyć poziom cholesterolu LDL i trójglicerydów, a także wspomóc redukcję masy ciała. W razie potrzeby skorzystajmy z usług dietetyka i trenera personalnego.