Zespół jelita drażliwego (IBS): Jakie diety i terapie mogą przynieść ulgę?

Czym jest IBS?

Zespół jelita drażliwego (IBS) to przewlekła choroba układu pokarmowego o charakterze czynnościowym. W Polsce choruje na nią 11-15% Polaków, ale częściej dotyka ona kobiety. Schorzenie nie uszkadza okrężnicy, ani innych odcinków przewodu pokarmowego. Dokładna przyczyna powstawania IBS nie jest znana, ale wielu specjalistów upatruje jej w predyspozycjach genetycznych, nadwrażliwości trzewnej, przebytej biegunki infekcyjnej i zaburzeniach osi mózgowo-jelitowej. Do czynników ryzyka zaliczamy także:

antybiotykoterapię,

długotrwały stres,

zaburzenia lękowe,

depresję.

Jakie są objawy zespołu jelita drażliwego?

Objawy zespołu jelita drażliwego mogą obniżyć jakość życia pacjenta. Chorym zazwyczaj dokuczają bóle brzucha, wzdęcia i zaburzenia rytmu wypróżnień (zaparcia lub biegunki, często występujące naprzemiennie). Wspomnianym dolegliwościom mogą towarzyszyć wahania nastroju, stany depresyjne, uczucie zmęczenia, zgaga, nudności i wymioty. Niejednokrotnie pojawia się większa ilość śluzu w kale, a także nagła potrzeba wypróżnienia, nawet przy niewielkiej ilości stolca.

Atak jelita drażliwego może pojawić się po posiłku, a dolegliwości najczęściej ustępują po wizycie w toalecie. Może się jednak zdarzyć, że wypróżnienie nie przynosi ulgi, a nawet nasili objawy. U większości pacjentów dolegliwości uporczywie powracają. Objawy zespołu jelita drażliwe są nieswoiste, co oznacza, że mogą występować też przy innych schorzeniach przewodu pokarmowego.

Aby potwierdzić diagnozę, należy wykluczyć chorobę Leśniowskiego-Crohna, zapalenie żołądka wywołane przez Helicobacter pylori, czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. IBS często współistnieje z SIBO (zespołem rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego), a ich odróżnienie sprawia nie lada trudności.

Zespół jelita drażliwego – leczenie

Jeśli podejrzewamy u siebie IBS, skonsultujmy się z internistą lub gastroenterologiem. Terapia ma na celu złagodzenie objawów, a tym samym poprawę życia pacjenta. W zależności od dolegliwości farmakologiczne leczenie jelita drażliwego polega na przyjmowaniu środków przeczyszczających, rozkurczowych, przeciwdepresyjnych, czy preparatów hamujących perystaltykę jelit. Należy je zażywać zgodnie z zaleceniami lekarza.

Stres może nasilać dolegliwości, dlatego poszukajmy skutecznych radzenia sobie z nim. Z pomocą przychodzą ćwiczenia oddechowe, medytacja, joga, regularna aktywność fizyczna, czy masaż. Warto również rozważyć psychoterapię. Metoda poznawczo-behawioralna, hipnoterapia i terapia dynamiczna okazują się najskuteczniejsze. Oprócz tego pamiętajmy o odpowiedniej diecie przy IBS.

Dieta przy zespole jelita drażliwego – zalecenia

Jeśli chcemy złagodzić objawy lub zapobiec ich nawrotom, wprowadźmy zdrowe nawyki żywieniowe. Dieta przy jelicie drażliwym zależy od tego, czy pacjent cierpi na zaparciową, czy biegunkową postać choroby. W pierwszym przypadku w jadłospisie należy uwzględnić produkty bogate w błonnik, takie jak:

suszone morele, rodzynki, gruszki, jabłka,

większość warzyw,

nasiona roślin strączkowych,

makaron pełnoziarnisty, komosa ryżowa, ryż brązowy, kasza (jaglana, jęczmienna i gryczana),

otręby,

płatki (żytnie, owsiane, jęczmienne, orkiszowe i gryczane),

nasiona babki płesznik i babki jajowatej.

Oprócz tego należy pić dużo wody, zwłaszcza po posiłku. Z drugiej strony unikajmy słodyczy, bananów, czerwonego mięsa i fast foodów, które nasilają objawy.

Jeśli pacjent zmaga się z biegunkami, powinien zrezygnować z produktów pobudzających perystaltykę jelit. W takiej sytuacji zadbajmy o to, żeby dieta przy IBS była lekkostrawna. Uwzględnijmy w niej produkty z mąki pszennej, a także warzywa i owoce pozbawione skórki. Z drugiej strony zrezygnujmy z cebuli, czosnku, kapusty, grzybów, roślin strączkowych i fermentowanych produktów mlecznych. Pamiętajmy też, żeby pić przynajmniej 2 l wody dziennie.

Jak powinna wyglądać dieta przy zespole jelita drażliwego w postaci biegunkowej? Ograniczyć należy spożycie ostrych przypraw, czarnej herbaty, kawy, napojów gazowanych, soli i cukrów (laktozy, sorbitolu i fruktozy). Jeśli mamy jakieś pytania lub wątpliwości, umówmy się do dietetyka!