Łojotokowe zapalenie skóry – objawy, przyczyny i leczenie

Po czym można rozpoznać łojotokowe zapalenie skóry?

Najbardziej charakterystycznym, a jednocześnie najdotkliwszym objawem łojotokowego zapalenia skóry są nieestetyczne zmiany dermatologiczne występujące najczęściej w obrębie twarzy, nieco rzadziej na owłosionej części głowy, na klatce piersiowej, w okolicach intymnych czy pod pachami. Zmiany te przybierają postać czerwonych, swędzących plam, które łuszczą się i zamieniają w żółte, tłuste łuski albo pękają, sączą się i przysychają w strupy. Objawom tym towarzyszy czasami opuchlizna. Jeśli choroba dotyka owłosionej skóry głowy, dodatkowo może dojść także do nadmiernego przetłuszczania się włosów i miejscowego łysienia. W przypadku łojotokowego zapalenia skóry twarzy z kolei istnieje ryzyko rozwoju zapalenia brzegów powiek oraz związanego z nim światłowstrętu i pogorszenia widzenia. ŁZS nie jest chorobą zakaźną, wymienione wyżej symptomy nie przenoszą się więc z człowieka na człowieka drogą fizycznego kontaktu. Aby zachorować na łojotokowe zapalenie skóry, trzeba mieć do tego predyspozycje.

Co wywołuje objawy łojotokowego zapalenia skóry?

Łojotokowe zapalenie skóry twarzy, głowy i innych części ciała jest bezpośrednio związane z zapaleniem gruczołów łojowych wywołanym ich nadmierną aktywnością, czyli nadprodukcją sebum. Choć sebum jako główny składnik płaszcza lipidowego skóry jest niezbędne do utrzymania odpowiedniego poziomu jej nawilżenia i elastyczności, w nadmiarze okazuje się bardzo szkodliwe, gdyż prowadzi do jej przetłuszczania się i podrażnień. U podłoża tych problemów leżą zaburzenia hormonalne, ponieważ to właśnie hormony, a konkretnie androgeny (m.in. testosteron) odpowiadają za regulację pracy gruczołów łojowych. Objawy łojotokowego zapalenia skóry wywołuje także nadmierna kolonizacja naturalnie występujących w skórze drożdżaków z rodziny Malassezia. Grzyby te uwalniają do warstwy rogowej naskórka duże ilości enzymu o nazwie lipaza, przyczyniając się w ten sposób do hydrolizy lipidów łojowych i powstania drażniących wolnych kwasów tłuszczowych, a w efekcie – rozwoju miejscowego stanu zapalnego. Kluczowym elementem w patogenezie ŁZS są również czynniki immunologiczne, dlatego najbardziej narażone na tę chorobę są osoby z osłabioną odpornością, zwłaszcza pacjenci po przeszczepach narządowych, chorzy poddawani leczeniu immunosupresyjnemu i nosiciele wirusa HIV. Nie bez znaczenia są ponadto czynniki środowiskowe: częsta ekspozycja na suche powietrze w klimatyzowanych pomieszczeniach, dieta uboga w selen, cynk i witaminy z grupy B oraz długotrwały stres.

Czy da się wyleczyć łojotokowe zapalenie skóry?

Łojotokowe zapalenie skóry to dermatoza o charakterze nawrotowym, co oznacza, że nie da się jej całkowicie wyleczyć, ale można z dużym powodzeniem łagodzić jej objawy stosując terapię farmakologiczną. Do najskuteczniej działających i w związku z tym najczęściej przepisywanych przez dermatologów leków na to schorzenie należą preparaty przeciwgrzybicze i przeciwzapalne. W przypadku łojotokowego zapalenia skóry głowy i łojowego zapalenia skóry twarzy będącego skutkiem zakażenia drożdżakowego świetnie sprawdzają się szampony na bazie ketokonazolu, imidazolu i hydroksypirydyny. Trzeba tylko pamiętać, by używać ich regularnie, minimum raz w tygodniu, nawet w okresie remisji. Dodatkowo na łojowe zapalenie skóry twarzy (i innych nieowłosionych partii ciała) warto stosować też kremy, żele i maści łagodzące, a w czasie zaostrzenia choroby – antybiotyki, retinoidy i leki sterydowe. Poza tym lekarze zalecają chorym na ŁZS również zmianę stylu życia na nieco zdrowszy, wprowadzenie do niego więcej aktywności fizycznej i uwzględnienie w diecie posiłków zawierających duże ilości jaj, grochu, warzyw liściastych, ryb morskich oraz orzechów włoskich.

Jak dbać o skórę dotkniętą ŁZS?

Osoby cierpiące na ŁZS powinny stale pamiętać o starannej higienie i właściwej pielęgnacji swojej skóry. Zarówno w czasie nawrotów, jak i w okresach remisji choroby wskazane jest częste jej mycie przy użyciu delikatnego, naturalnego mydła oraz smarowanie kosmetykami bogatymi w substancje aktywne o kojącym i regeneracyjnym działaniu. Dobrym pomysłem jest też regularne sięganie po peeling, czyli kosmetyk do złuszczania martwego naskórka, trzeba jednak pamiętać, że jego stosowanie wymaga dużej dozy ostrożności. Najlepiej korzystać z takich zabiegów w salonach kosmetycznych, pod okiem specjalistów, którzy wiedzą jak dbać o wrażliwą skórę. Odpowiednia pielęgnacja nie jest w stanie w pełni wyregulować pracy gruczołów łojowych i przywrócić skórze doskonałą kondycję, ale skutecznie wspomaga terapię farmakologiczną i pozwala dłużej utrzymać jej efekty.