Zwłóknienie płuc – rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie

Jakie są objawy zwłóknienia płuc?

Zwłóknienie płuca jest przewlekłą chorobą układu oddechowego, objawiającą się nieodwracalnym zastąpieniem zdrowej tkanki przez tkankę włóknistą. Dochodzi wówczas do utraty elastyczności narządu, co utrudnia wymianę gazową i nasila duszności. Do najczęstszych objawów zwłóknienia płuc zaliczamy suchy kaszel nieustępujący pomimo leczenia, zmęczenie, bóle w klatce piersiowej i duszności nasilające się podczas wysiłku, a z biegiem czasu także w czasie spoczynku. W zaawansowanym stadium pojawiają się palce pałeczkowate, charakteryzujące się nadmiernym rozrostem tkanki w końcówkach palców. Dolegliwości są często niespecyficzne, co utrudnia postawienie diagnozy. Podczas badania fizykalnego można usłyszeć charakterystyczne trzeszczenie, przypominające odgłos zapinanego rzepa.

Istnieją dwa rodzaje włóknienia płuc:

idiopatyczne – występuje głównie u osób starszych i ma charakter postępujący,

wtórne – rozwija się jako powikłanie chorób autoimmunologicznych (np. twardziny układowej lub reumatoidalnego zapalenia stawów). Może stanowić skutek uboczny radioterapii klatki piersiowej lub pojawić się w wyniku infekcji (bakteryjnej lub wirusowej), stosowania niektórych leków (np. amiodaronu, czy niektórych cytostatyków), ekspozycji na pyły organiczne lub nieorganiczne.

Zwapnienie w płucu – diagnostyka

Rozpoznanie zwapnienia w płucu obejmuje dokładny wywiad, badanie fizykalne i tomografię komputerową. W niektórych przypadkach wykonuje się bronchoskopię, polegającą na pobraniu wycinków tkanki płucnej do badania histopatologicznego. Z kolei spirometria i pomiar zdolności dyfuzyjnej płuc (DLCO) umożliwiają ocenę upośledzenia wymiany gazowej. W razie potrzeby oznacza się stężenie markerów stanu zapalnego (OB i CRP) i testy w kierunku chorób autoimmunologicznych.

Na czym polega leczenie zwłóknienia płuc?

Leczenie zależy od przyczyny i zaawansowania włóknienia płuc. Przede wszystkim wprowadza się farmakoterapię, polegającą na przyjmowaniu leków przeciwzwłóknieniowych (pirfenidon lub nintedanib), immunosupresyjnych lub wspomagających (kortykosteroidy, środki rozszerzające oskrzela i tlenoterapia). Wskazana jest także rehabilitacja oddechowa, zwiększająca pojemność płuc, poprawiającą ruchomość klatki piersiowej i wzmacniającą mięśnie oddechowe. Program leczenia obejmuje trening aerobowy i oporowy, ćwiczenia oddechowe i tlenoterapię. W niektórych przypadkach stosuje się specjalne techniki oczyszczania dróg oddechowych, np. wibracje, czy drenaż ułożeniowy. Polega na przyjęciu przez pacjenta lub ułożeniu go w odpowiedniej pozycji, sprzyjających odkrztuszaniu zalegającej wydzieliny. Procedura wykorzystuje siłę grawitacji. Należy zwrócić uwagę, żeby drenowany segment płuca znajdował się powyżej wnęki. Chociaż całkowite wyleczenie zmian włóknistych w płucach zazwyczaj jest niemożliwe, wczesne rozpoznanie i terapia spowalnia postęp choroby.

Czy zmiany włókniste w płucach są groźne?

Nadmierny rozrost tkanki łącznej w płucach utrudnia ich rozprężanie podczas wdechu, co prowadzi do uczucia duszności, nasilającego się podczas wysiłku. Zwłóknienia ograniczają przepływ tlenu do krwi i wydalanie dwutlenku węgla, przyczyniając się do niedotlenienia organizmu. W wielu przypadkach choroba ma charakter postępujący, w związku znacząco obniża jakość życia pacjenta. Istnieje wysokie ryzyko powikłań, takich jak niewydolność oddechowa, przewlekłe obturacyjne zapalenie płuc, czy nadciśnienie płucne.

Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju choroby lub spowolnić jej postęp, należy ograniczyć ekspozycję na toksyny i rzucić palenie. Warto również rozważyć szczepienia przeciw grypie i pneumokokom. Regularne monitorowanie i odpowiednie leczenie chorób przewlekłych zmniejsza ryzyko powikłań.