Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – objawy, leczenie i badania

Jakie są najczęstsze objawy zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa?

ZZSK, znane również jako choroba Bechterewa, to przewlekła i postępująca choroba reumatyczna, która charakteryzuje się stanem zapalnym kręgosłupa, więzadeł i dysków międzykręgowych. Następnie dochodzi do ich stopniowego kostnienia i usztywnienia. Dokładne przyczyny zesztywnienia stawów nie są znane. Specjaliści wskazują jednak na czynniki genetyczne.

Schorzenie najczęściej pojawia się między 16 a 30 rokiem życia, częściej chorują na niego mężczyźni niż kobiety (aż 3-krotnie). Wczesne objawy są nieswoiste, dlatego można je łatwo przeoczyć. Większość pacjentów skarży się na ból w okolicy krzyżowo-lędźwiowej, zazwyczaj promieniujący do pośladków i tylnej części ud. Może mu towarzyszyć nawracające zapalenie tęczówki, obrzęki i ból stawów kolanowych. Wspomniane dolegliwości powinny nas skłonić do wizyty u reumatologa. Z biegiem czasu stan zapalny obejmuje odcinek piersiowy i szyjny kręgosłupa.

Zesztywnienie stawów – diagnostyka

W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad, podczas którego pyta pacjenta o objawy. Następnie reumatolog wykonuje test Schobera, polegający na pomiarze elastyczności odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Oprócz tego sprawdza rozszerzalność klatki piersiowej. W tym celu mierzy się jej obwód przy głębokim wdechu i wydechu. Jeśli różnica wynosi mniej niż 5 cm, pacjent najprawdopodobniej cierpi na zesztywniające zapalenie stawów. Lekarz skieruje go również na:

RTG/rezonans magnetyczny,

badania laboratoryjne (antygen HLA-B27, OB, CRP).

Czy można wyleczyć zesztywnienie kręgosłupa?

Aktualnie nie ma leku na ZZSK, dlatego leczenie koncentruje się na łagodzeniu objawów i zapobieganiu dalszemu usztywnieniu kręgosłupa. W tym przypadku stosuje się terapię skojarzoną, łączącą rehabilitację z farmakoterapią. Fizjoterapeuta dobiera ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie pleców, ćwiczenia oddechowe i trening poprawiający postawę. Zalecanymi formami aktywności są:

pływanie,

spacery,

jazda na rowerze,

joga.

Farmakoterapia obejmuje niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które łagodzą ból i stan zapalny. W razie potrzeby stosuje się medykamenty zmniejszające napięcie mięśni przykręgosłupowych (miorelaksanty). Niekiedy pacjenci przyjmują:

leki modyfikujące przebieg choroby – sulfasalazynę, metotreksat,

leki biologiczne – inhibitory TNF, kinaz JAK lub IL-17.

Jeśli dojdzie do poważnych zrostów, zazwyczaj wykonuje się endoprotezoplastykę stawów biodrowych. Podczas operacji wszczepia się sztuczny staw w postaci implantu, co zmniejsza ból i zwiększa ruchomość.

Jak choroba wpływa na jakość życia pacjenta?

Przewlekły ból i ograniczona ruchomość – typowe objawy zesztywniającego zapalenia stawów – utrudniają wykonywanie codziennych czynności. Adaptacja otoczenia staje się wówczas konieczna. Warto zamontować uchwyty przy wannie, specjalne poręcze do łóżka. Należy również rozważyć zakup wyższych krzeseł i podwyższonego kompaktu WC, aby zminimalizować potrzebę głębokiego schylania. Mimo tych trudności wielu chorych prowadzi aktywny tryb życia. Ważne jest, żeby przestrzegać zaleceń lekarza, w przeciwnym razie musimy się liczyć z nawrotem dolegliwości.

Zesztywnienie stawów – jak zmniejszyć ryzyko powikłań?

Nie da się uniknąć czynników ryzyka, można jednak podjąć działania wspierające leczenie. Przede wszystkim wprowadźmy dietę przeciwzapalną i regularną aktywność fizyczną. Dzięki temu pozbędziemy się nadprogramowych kilogramów. Ponadto powinniśmy rzucić palenie i unikać sportów kontaktowych. Zadbajmy również o ergonomię w pracy i domu.

Osoby zmagające się z zesztywnieniem kręgosłupa muszą pamiętać o regularnych wizytach u reumatologa. Specjalista ocenia postęp choroby, zleca niezbędne badania, a w razie potrzeby modyfikuje leczenie. Pacjenci powinni również znaleźć się pod opieką fizjoterapeuty. Warto także skorzystać z pomocy psychologa. Świadome dbanie o siebie sprawia, że ZZSK staje się chorobą, z którą da się żyć.