Wzdęty brzuch – jakie są przyczyny?
Wzdęcia brzucha, czyli przypadki nagłego i znacznego powiększenia jego obwodu na skutek nadmiernej kumulacji gazów w jelitach, zdarzają się od czasu do czasu każdemu, z reguły jednak na tyle sporadycznie, że nie stanowią powodu do obaw. Martwić się powinniśmy zacząć dopiero wtedy, gdy problem staje się przewlekły. Wiecznie wzdęty brzuch jest nie tylko źródłem dyskomfortu, ale też sygnałem alarmującym o zaburzeniach w równowadze jelitowej i ogólnym zdrowiu organizmu.
Jakie mogą być przyczyny wzdętego brzucha?
Za szacunkową normę objętości gazów w jelitach uznaje się 200 ml. Gdy norma ta zostanie przekroczona, puchnie brzuch i pojawia się nieprzyjemne uczucie rozdęcia lub rozpierania, a niekiedy również dolegliwości bólowe. Objawy te może wywoływać wiele niezdrowych nawyków żywieniowych, chociażby częste spożywanie tłustych potraw i skłonność do połykania dużych ilości powietrza w trakcie jedzenia, jak również upośledzenie procesów trawiennych w przebiegu różnych chorób układu pokarmowego takich jak marskość wątroby czy zapalenie trzustki. Do najczęstszych przyczyn ciągle wzdętego brzucha należą jednak trzy schorzenia: zespół jelita drażliwego, nieswoiste zapalenie jelit i celiakia.
Zespół jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego (IBS) to wieloczynnikowe zaburzenia perystaltyki jelita cienkiego i grubego, objawiające się między innymi bólem brzucha, naprzemiennymi biegunkami i zaparciami oraz ciągłymi wzdęciami. Dolegliwości te mają charakter chroniczny, co oznacza, że okresowo ustępują, czasami nawet na długi czas, ale zawsze nawracają, a ponieważ ich etiologia nie została do końca poznana, są bardzo trudne w leczeniu. Lekarze zwykle przepisują na nie leki rozkurczowe i przeciwbólowe, dodatkowo zalecając również zdrową dietę i ograniczanie używek.
W niektórych przypadkach pomocne okazują się też leki przeciwdepresyjne oraz terapia relaksacyjna i poznawczo-behawioralna, gdyż jednym z czynników warunkujących występowanie IBS jest długotrwały stres. Zespół jelita drażliwego to obecnie najbardziej powszechna przyczyna wzdętego brzucha. Szacuje się, że na przypadłość tę cierpi około 11% ludzi na świecie, z czego większość to osoby do 50. roku życia. Szczególnie podatne na nią są kobiety.
Nieswoiste zapalenie jelit
Nieswoiste zapalenie jelit (IBD) to zbiorcze określenie dwóch schorzeń układu pokarmowego o niejednoznacznej etiologii: wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i choroby Leśniowskiego-Crohna. Charakterystycznym objawem każdego z nich jest bolący, napęczniały brzuch, będący efektem rozwijającego się stanu zapalnego i obrzęku ścian przewodu pokarmowego. W przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego ciągłemu wzdęciu brzucha i dolegliwościom bólowym często towarzyszy biegunka, zaparcie oraz krew pojawiająca się w kale.
Choroba Leśniowskiego-Crohna natomiast poza bolącym, spuchniętym brzuchem objawia się także gorączką, ogólnym osłabieniem, utratą apetytu i wynikającym z niego spadkiem masy ciała oraz przetokami okołoodbytniczymi. Nieswoiste zapalenie jelit występuje głównie u dorosłych, ale zdarza się też u dzieci, nawet maluchów poniżej 3. roku życia. Jego leczenie obejmuje terapię farmakologiczną, przede wszystkim przyjmowanie probiotyków i suplementację kwasami tłuszczowymi omega-3, oraz zmianę diety na lekkostrawną z jak największym ograniczeniem tłuszczu i błonnika pokarmowego.
Celiakia
Celiakia, inaczej glutenozależna choroba trzewna lub po prostu nietolerancja glutenu, to chroniczne schorzenie autoimmunologiczne o podłożu genetycznym, w którego przebiegu boli i puchnie brzuch, a dodatkowo występuje także biegunka, zgaga, wymioty oraz utrata lub przyrost masy ciała. Objawy te pojawiają się u chorego po każdym spożyciu glutenu, białka zawartego w zbożach takich jak jęczmień, pszenica czy żyto, ponieważ powoduje on zanik kosmków jelitowych i przez to uniemożliwia wchłanianie składników odżywczych. Jedynym sposobem na uniknięcie nieprzyjemnych dolegliwości z tym związanych jest bezwzględne przestrzeganie ścisłych zasad diety bezglutenowej.
Celiakia dotyka osób w różnym wieku, choć najczęściej diagnozuje się ją u osób między 35. a 55. rokiem życia. Według oficjalnych statystyk na schorzenie to cierpi około 1% społeczeństwa, jednak podejrzewa się, że w rzeczywistości liczba ta jest znacznie wyższa, ponieważ wielu chorych bagatelizuje spuchnięte jelita i inne objawy nietolerancji glutenu i dlatego wciąż pozostaje niezdiagnozowanych.
Jak poradzić sobie ze wzdęciami brzucha?
Ciągle wzdęty brzuch może mocno uprzykrzać życie, na szczęście istnieje kilka prostych sposobów na złagodzenie tego nieprzyjemnego objawu. Do najskuteczniejszych zalicza się regularne sięganie po ziołowe napary (np. z kopru włoskiego albo mięty pieprzowej) i wodę z octem jabłkowym (z domieszką soku z cytryny) oraz relaksację z użyciem aromaterapii (np. zapachów cynamonu i pomarańczy). Bardzo dobrze na perystaltykę jelit wpływa też ruch, warto więc zadbać o rekreację na świeżym powietrzu, choćby krótkie codzienne spacery. Pamiętajmy tylko, że domowe sposoby na napęczniały brzuch, choć często przynoszą zadowalające rezultaty, nie powinny być stosowane jako alternatywa dla profesjonalnego leczenia. Należy je stosować wyłącznie jako terapię wspomagającą i zawsze konsultować z lekarzem.
Dodatkowe informacje:
- Konsultacja odpłatna z Internistą jeżeli masz objawy przeziębienia TUTAJ
- Strona Ministerstwa Zdrowia: Dla Zdrowia Polaków
