Ugryzienie kleszcza – jakie są objawy?
Ciepłe miesiące roku zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu. Korzystając z dobrej pogody powinniśmy jednak pamiętać, że podczas spacerów w parkach, lasach czy ogrodach jesteśmy narażeni na ugryzienie kleszcza. Niektóre z tych pasożytów mogą przenosić poważne choroby – boreliozę z Lyme i odkleszczowe zapalenie mózgu. Wczesnym objawem tego pierwszego schorzenia jest tzw. rumień wędrujący. Sprawdź, po ilu dniach od ugryzienia kleszcza pojawia się rumień oraz jakie są inne objawy ukąszenia.
Co trzeba wiedzieć o kleszczach? Ugryzienie kleszcza
Kleszcze to stawonogi z rodziny pajęczaków. Są one pasożytami, które żywią się krwią – głównie drobnych gryzoni, jeleni, saren, koni, bydła hodowlanego czy ptaków. Nasz gatunek jest dla nich żywicielem przypadkowym. W Polsce aktywność kleszczy rozpoczyna się na przełomie marca i kwietnia, gdy temperatura zaczyna utrzymywać się powyżej 5 stopni Celsjusza, i trwa do przełomu października i listopada.
Podczas wysysania krwi kleszcz wstrzykuje do organizmu żywiciela ślinę, która może zawierać drobnoustroje chorobotwórcze – bakterie, wirusy czy pierwotniaki. Powodują one wiele chorób. W Polsce największy problem stanowią borelioza z Lyme i kleszczowe zapalenie mózgu. Rzadziej obserwuje się tularemię, babeszjozę czy riketsjozy.
Borelioza po ugryzieniu kleszcza
Borelioza z Lyme to choroba wywoływana przez krętki obecne w ślinie zakażonych kleszczy. Jej najbardziej typowym wczesnym objawem jest tzw. rumień wędrujący. Rumień po ugryzieniu kleszcza ujawnia się zwykle w ciągu 3-30 dni. Jest to powiększająca się zmiana skórna. Ma pierścieniowaty kształt z przejaśnieniem w środku lub jednolite zabarwienie. Rumieniowi wędrującemu zwykle towarzyszą objawy grypopodobne.
We wczesnym stadium choroby może też wystąpić tzw. limfocytoma boreliozowa (czerwononiebieskawy guzek, zlokalizowany zwykle na małżowinie ucha, mosznie lub brodawce sutkowej). W przypadku zaobserwowania wymienionych objawów, powinniśmy zgłosić się do lekarza.
U osób nieleczonych rumień wędrujący i objawy ogólnoustrojowe ustępują po 4-12 tygodniach. Część chorych doświadcza niezbyt nasilonych dolegliwości przez kilka lat lub objawów zaawansowanych stadiów boreliozy, takich jak:
- zapalenie stawów;
- zapalenie mięśnia sercowego;
- zapalenie układu nerwowego (neuroborelioza);
- przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn;
- przewlekłe zapalenie stawów, łagodne zapalenie mięśni, kaletek maziowych lub ścięgien;
- przewlekła neuroborelioza (bardzo rzadko).
Boreliozę z Lyme leczy się antybiotykami. W zaawansowanych stadiach choroby mogą być stosowane także inne metody.
Kleszczowe zapalenie mózgu. Ugryzienie Kleszcza
Kleszczowe zapalenie mózgu (odkleszczowe zapalenie mózgu) to choroba zapalna ośrodkowego układu nerwowego. Wywołuje ją wirus kleszczowego zapalenia mózgu. W pierwszej fazie choroby pojawiają się objawy grypopodobne, biegunka, nudności czy wymioty. Symptomy te trwają około 7 dni. Po tym czasie u części chorych dochodzi do samoistnego wyleczenia. U pozostałych, po krótkim okresie sugerującym poprawę stanu zdrowia, pojawiają się objawy zajęcia ośrodkowego układu nerwowego.
W tej fazie choroby może wystąpić zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, móżdżku lub rdzenia kręgowego. Nie istnieje lek działający na przyczynę choroby, dlatego leczy się ją objawowo. U większości osób symptomy ustępują.
Jak zapobiegać ugryzieniom przez kleszcze?
W związku z konsekwencjami zdrowotnymi chorób odkleszczowych, powinniśmy znać i stosować metody zapobiegania ukąszeniom. W okresie zwiększonej aktywności kleszczy dbajmy o szczelne osłanianie skóry podczas przebywania na świeżym powietrzu, w lasach i ogrodach, a także na polach i łąkach. Dobrym wyborem będą ubrania z długimi rękawami i wąskimi, zapiętymi mankietami, jak również spodnie z długimi nogawkami, z naciągniętymi wysokimi skarpetami lub getrami. Ochronę głowy zapewni nam kapelusz z rondem lub czapka z daszkiem.
Przed wyjściem na zewnątrz można również stosować repelenty, czyli środki odstraszające kleszcze. Po powrocie do domu powinniśmy wziąć prysznic i dokładnie sprawdzić, czy na skórze nie ma kleszczy. Zwracajmy szczególną uwagę na pachy i pachwiny, fałdy skórne i okolice za małżowinami usznymi.
Jak usunąć kleszcza?
Jeśli zauważymy na ciele kleszcza, powinniśmy go jak najszybciej usunąć. Pasożyta najlepiej wyciągnąć przy pomocy specjalnego urządzenia lub pęsety z zakrzywionymi końcami. Należy go uchwycić za głowę, jak najbliżej skóry, a następnie wyciągnąć jednostajnym ruchem, prostopadłym do powierzchni skóry. Powinniśmy unikać ruchów obrotowych pęsety, które mogą oderwać kleszczowi tułów. Miejsce ugryzienia po kleszczu należy przemyć wodą z mydłem i zdezynfekować (np. spirytusem lub jodyną), a następnie obserwować przez miesiąc. Jeżeli na skórze pojawi się rumień wędrujący, zgłośmy się do lekarza.
Co zrobić, jeśli część kleszcza pozostanie w skórze?
Jeżeli w skórze pozostał jedynie fragment aparatu gębowego, bez głowy, ryzyko zakażenia chorobą przenoszoną przez kleszcze jest stosunkowo niewielkie. W takim przypadku należy jedynie zdezynfekować miejsce ugryzienia kleszcza. Gdy w skórze pozostała większa część, której nie jesteśmy w stanie samodzielnie usunąć, należy zgłosić się po pomoc do placówki medycznej.
Jak zapobiegać chorobom odkleszczowym?
Poza wymienionymi wyżej metodami zapobiegania ukąszeniom i szybkiemu usunięciu kleszcza ze skóry, boreliozie można zapobiegać poprzez tzw. profilaktykę poekspozycyjną. Polega ona na zastosowaniu antybiotyku. Jest stosowana tylko u osób dorosłych, które doznały mnogich ugryzień kleszczy w trakcie pobytu w rejonie zwiększonego zachorowania na boreliozę, a pochodzą spoza tego obszaru. Kleszczowemu zapaleniu mózgu można natomiast zapobiegać poprzez szczepienie ochronne.
- Konsultacja odpłatna z Internistą jeżeli masz objawy przeziębienia TUTAJ
- Strona Ministerstwa Zdrowia: Dla Zdrowia Polaków
