Udar mózgu – rozpoznanie, objawy, przyczyny i leczenie

sie 26, 2024 | Gastrologia

Badania pokazują, że w Polsce co roku na udar zapada około 90 tys. osób, przy czym co trzecia ma mniej niż 65 lat. Wiele z nich traci szanse na skuteczne leczenie z powodu zbyt późnej reakcji. Z poniższego artykułu dowiesz się, jak wyglądają pierwsze objawy. Znajdziesz także wskazówki, jakie nawyki zmniejszą ryzyko tego groźnego schorzenia!

Jakie są najczęstsze przyczyny udarów?

Udar niedokrwienny zazwyczaj spowodowany jest zaawansowaną miażdżycą, zatorem tętniczym lub zakrzepicą naczyń mózgowych. Może również wynikać z nadciśnienia tętniczego, bądź cukrzycy. Aby zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia, powinniśmy rzucić palenie i pozbyć się nadprogramowych kilogramów. Zadbajmy też o regularną aktywność fizyczną.

Z kolei za główny czynnik udaru krwotocznego uważa się długoletnie nadciśnienie tętnicze, które osłabia naczynia krwionośne. Stają się wówczas podatne na pękanie, co prowadzi do krwiaka śródmózgowego.

Jak rozpoznać udar mózgowy?

Wczesne objawy udaru mózgu

Specjaliści zalecają stosowanie metody FAST:

Face (twarz) – asymetria twarzy, trudności w uśmiechaniu się,

Arm (ręka) – osłabienie jednej strony ciała,

Speech (mowa) – niewyraźna mowa lub kłopoty ze zrozumieniem wypowiedzi,

Time (czas) – w przypadku wystąpienia objawów udaru należy jak najszybciej zadzwonić na numer alarmowy 112.

Udar mózgu – diagnostyka

Nie bagatelizujmy mikroudarów, ponieważ sygnalizują, że w ciągu 48 godzin może pojawić się pełnoobjawowy udar.

W pierwszej kolejności lekarz przeprowadzi wywiad z pacjentem lub świadkami zdarzenia. Oprócz tego:

zmierzy ciśnienie tętnicze,
wykona badanie neurologiczne i EKG,
dokona pomiaru wysycenia krwi tlenem (saturacji krwi) za pomocą pulsykometru,
ocenia oddychanie i czynność serca.

Następnie skieruje go na rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową głowy. Dzięki temu specjalista stwierdzi, czy ma do czynienia z udarem niedokrwiennym, czy krwotocznym. Dodatkowo zleci badania laboratoryjne:

morfologię krwi,
glukozę,
markery stanu zapalnego,
elektrolity,
próby wątrobowe i kreatyninę,
koagulogram.

Diagnostyka obejmuje gazometrię, oceniającą natlenienie i równowagę kwasowo-zasadową.

Jak leczy się udar mózgowy?

Sposób postępowania zależy od rodzaju udaru – niedokrwienny (stanowi 80% przypadków) lub krwotoczny. W pierwszym przypadku należy przywrócić prawidłowy przepływ krwi w zamkniętym naczyniu mózgowym. Jeśli od wystąpienia objawów udaru nie upłynęło więcej niż 4.5 godziny podaje się alteplazę (rtPA).

Wspomniany lek ma za zadanie rozpuścić skrzep blokujący tętnicę. W niektórych przypadkach stosuje się tenekteplazę, czyli lek o podobnym działaniu. Można go podawać w oknie czasowym 4.5-24 godziny.

Niekiedy przeprowadza się trombektomię mechaniczną, polegającą na usunięciu zakrzepu specjalnym cewnikiem. Można ją wykonać do 6-24 godzin od wystąpienia objawu udaru. Farmakoterapia obejmuje również stosowanie leków przeciwzakrzepowych, przeciwpłytkowych i hipotensyjnych. Szybka reakcja zmniejsza ryzyko obumierania mózgu po udarze.

Udar niedokrwienny – postępowanie

Udar niedokrwienny jest spowodowany zatkaniem tętnicy doprowadzającej krew do mózgu, podczas gdy udar krwotoczny wynika z pęknięcia naczynia krwionośnego. Dochodzi wówczas do wylewu do mózgu. W obu przypadkach liczy się szybka reakcja, ponieważ zwiększa szanse pacjenta na przeżycie. Leczenie zależy od przyczyny i lokalizacji krwotoku, a także stopnia uszkodzenia mózgu.

Przede wszystkim należy kontrolować i starać się utrzymać prawidłowe ciśnienie tętnicze. Ponadto należy sprawdzić poziom glukozy we krwi, ponieważ zbyt niski poziom pogarsza rokowania. W razie niedotlenienia stosuje się tlenoterapię. Oprócz tego pacjentowi podaje się mannitol lub hipertoniczny roztwór soli, aby zmniejszyć obrzęk mózgu. Nie wolno przy tym zapominać o leczeniu przyczynowym. W przypadku przyjmowania leków przeciwzakrzepowych podaje się odtrutki w postaci koncentratu kompleksu protrombiny, witaminy K, czy idarucyzumabu. Jeśli udar mózgowy jest związany z nadciśnieniem tętniczym, należy podać medykamenty, które go obniżą. Czasami konieczna staje się interwencja neurochirurga, który wykonuje kraniotomię (otwiera czaszkę) i usuwa nagromadzoną krew. W ten sposób zmniejsza ucisk na tkankę mózgową.