Rozedma płuc – objawy, leczenie i śmiertelność

Jakie są najczęstsze przyczyny rozedmy płuc?

Palenie papierosów jest głównym czynnikiem ryzyka. Substancje zawarte w dymie tytoniowym uszkadzają pęcherzyki płucne. Dodatkowo przyczyniają się do przewlekłego stanu zapalnego, co zwiększa ryzyko rozwoju rozedmy. Wśród najczęstszych przyczyn można także wymienić:

zanieczyszczenie powietrza,

przewlekłą obturacyjną chorobę płuc,

niedobór alfa-1-antytrypsyny (AAT),

powtarzające się infekcje bakteryjne lub wirusowe (szczególnie w dzieciństwie),

nieleczoną lub źle kontrolowaną astmę oskrzelową,

starzenie się organizmu,

uwarunkowania genetyczne,

ekspozycja na substancje toksyczne.

Chociaż rozedma płucna nie prowadzi bezpośrednio do śmierci, może znacząco obniżyć jakość życia pacjenta i prowadzić do poważnych powikłań. Do czynników ryzyka zaliczamy niewydolność oddechową, serce opłucne (przeciążenie prawej komory serca), zapalenie płuc, cukrzycę, choroby krążenia i niezdrowy styl życia.

Mechanizmy powstawania rozedmy płucnej

Długotrwała ekspozycja na czynniki drażniące, takie jak dym papierosowy, zanieczyszczenia powietrza i substancje chemiczne prowadzą do przewlekłego stanu zapalnego w drogach oddechowych. W konsekwencji dochodzi do wzmożonej produkcji enzymów proteolitycznych (takich jak elastaza i katepsyna), rozkładających włókna sprężyste płuc.

Wrodzony niedobór α1-antytrepsyny hamuje ich aktywność, co przyspiesza degradację włókien elastynowych. W rezultacie drogi oddechowe zapadają się podczas wydechu, co utrudnia opróżnianie płuc z powietrza. Można to szczególnie zaobserwować u palaczy i osób narażonych na dym papierosowy. Wdychanie substancji drażniących prowadzi do powstawania reaktywnych form tlenu (RTF). Nie tylko nasilają proces zapalny, lecz także zaburzają równowagę między enzymami proteolitycznymi a inhibitorami.

Rozedma płuc – objawy

Dolegliwości są spowodowane ograniczoną wymianą gazową w płucach i zwiększonym wysiłkiem oddechowym. Najczęściej nasilają się wraz z postępem choroby. Duszność jest najbardziej charakterystycznym objawem rozedmy. Początkowo pojawia się podczas wysiłku fizycznego, ale z biegiem czasu występuje też w spoczynku. Chorzy miewają również trudności ze złapaniem oddechu lub “odetchnięciem pełną piersią”.

Do typowych objawów rozedmy płuc zaliczamy także chroniczny kaszel, zazwyczaj suchy. Współistnienie przewlekłego zapalenia oskrzeli może go nasilać. Ponadto obserwuje się zmniejszoną tolerancję wysiłku. Przejawia się trudnościami w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak wchodzenie po schodach i szybkie chodzenie. Pacjenci odczuwają wówczas duszności i osłabienie.

Na czym polega leczenie rozedmy płuc?

Rozedma płuc jest chorobą nieodwracalną, w związku z tym leczenie skupia się na złagodzeniu objawów i spowolnieniu rozwoju zmian. Przede wszystkim należy rzucić palenie i wprowadzić dietę bogatą w białko. Farmakoterapia pomaga rozszerzyć drogi oddechowe i złagodzić stan zapalny. Może polegać na stosowaniu antybiotyków. bronchodilatorów, glikortykosteroidów wziewnych lub inhibitorów fosfodiesterazy-4. Ważną rolę odgrywa również rehabilitacja oddechowa, obejmująca ćwiczenia i edukację pacjenta. W przypadku zaawansowanej rozedmy rozważa się operację zmniejszenia objętości płuc lub przeszczep.

Rozedma płuc – rokowania

Śmiertelność związana z rozedmą płuc jest trudna do oszacowania, ponieważ zazwyczaj uwzględnia się ją w ramach POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc). Wspomniane schorzenie jest trzecią najczęstszą przyczyną zgonów na świecie. W zaawansowanych stadiach roczny współczynnik zgonów może sięgać nawet 40-50%, dotyczy to przede wszystkim pacjentów wymagających stałej tlenoterapii. Wczesna diagnoza, odpowiednie leczenie i zmiana stylu życia są kluczowe dla poprawy rokowań.