Niskie i podwyższone erytrocyty w wynikach badań krwi

sie 28, 2024 | Gastrologia

Erytrocyty umożliwiają transport tlenu do wszystkich komórek, zarówno ich niedobór, jak i nadmiar, mogą wskazywać na problemy zdrowotne. Podwyższony poziom zazwyczaj świadczy o odwodnieniu, chorobach przewlekłych płuc lub serca. Z kolei obniżony poziom czerwonych krwinek może oznaczać anemię. Sprawdź, jakie objawy powinny Cię skłonić do wykonania morfologii i konsultacji z lekarzem!

Erytrocyty – rola i normy

Erytrocyty odpowiadają za transport tlenu z płuc do tkanek, a także zwrotny odbiór dwutlenku węgla. Nic więc dziwnego, że nieprawidłowa liczba krwinek czerwonych wpływa na funkcjonowanie całego organizmu.

Prawidłowa liczba erytrocytów wynosi dla:

kobiet – 3,9-5,2 mln/μl,
mężczyzn – 4,5-5,9 mln/μl,
dzieci – 4,1-5,5 mln/μl.

Erytropenia – przyczyny i objawy

Do najczęstszych przyczyn występowania erytrocytów poniżej normy zaliczamy anemię (spowodowaną niedoborem żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego), niedokrwistość aplastyczną (związaną z uszkodzeniem szpiku kostnego), choroby przewlekłe (reumatoidalne zapalenie stawów, niewydolność nerek, wrzody żołądka, czy hemoroidy). Można ich również upatrywać w schorzeniach autoimmunologicznych, nowotworach, zaburzeniach hormonalnych, ekspozycji na toksyny i niektóre leki. Warto także wspomnieć o chorobach genetycznych, takich jak talasemia, czy anemia sierpowata.

Erytropenia, czyli obniżona liczba erytrocytów, objawia się bladością skóry i błon śluzowych, zmęczeniem, zawrotami głowy, omdleniami i tachykardią (przyspieszoną akcją serca). Mogą im towarzyszyć duszności, trudności w oddychaniu, bóle głowy i problemy z koncentracją. Pacjenci często skarżą się na brak apetytu, osłabienie mięśni, zimne i dłonie stopy. Erytrocyty za niskie przyczyniają się do zwiększonej podatności na infekcje, a także wydłużają czas rekonwalescencji.

Erytrocyty za niskie – diagnostyka

Aby ustalić przyczynę erytropenii, należy wykonać następujące badania:

morfologia z rozmazem,
kreatynina, eGFR,
stężenie żelaza, ferrytyny, kwasu foliowego i witaminy B12,
biopsja szpiku kostnego (w przypadku podejrzenia chłoniaków lub przerzutów nowotworów litych).

Obniżone erytrocyty – leczenie

Sposób postępowania zależy od przyczyny zbyt niskich erytrocytów. W przypadku anemii wskazana jest suplementacja. W sytuacjach nagłych wykonuje się transfuzję krwi. Niekiedy stosuje się rekombinowaną ludzką erytropoetynę, która stymuluje produkcję czerwonych krwinek przez szpik kostny. Nie powinniśmy jednak jej nadużywać, w przeciwnym razie narażamy się na zakrzepicę i nadciśnienie tętnicze.

Jakie są przyczyny i objawy policytemii?

Erytrocytozę, zwaną również policytemią, rozpoznaje się w przypadku erytrocytów powyżej normy. Może wynikać z przebywania na dużych wysokościach lub odwodnienie. Czasami sygnalizuje jednak poważniejsze problemy zdrowotne, takie jak bezdech senny, wady serca, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP). W niektórych przypadkach erytrocyty podwyższone są spowodowane nowotworem, paleniem papierosów, zaburzeniami metabolicznymi, bądź dopingiem erytropoetyną. Typowe objawy obejmują:

zaczerwienienie skóry,
ból i zawroty głowy,
duszności i ucisk w klatce piersiowej,
świąd skóry (zwłaszcza po kąpieli w ciepłej wodzie),
zmęczenie,
powikłania zakrzepowo-zatorowe.

Erytrocytoza – diagnostyka

W pierwszej kolejności lekarz zleci morfologię krwi z rozmazem, pozwalającą określić liczbę czerwonych krwinek, hemoglobiny i hematokrytu. Ponadto kieruje pacjenta na gazometrię, w której ocenia się poziom tlenu i dwutlenku węgla. W ten sposób można rozpoznać zaburzenia kwasowo-zasadowe i choroby płuc. Zwykle oznacza się także stężenie erytropoetyny. Podwyższone wartości wskazują na wtórną erytrocytozę, a obniżone – na czerwienicę prawdziwą. Wskazane jest również wykonanie USG jamy brzusznej, spirometrii, mutacji genu JAK2 i saturacji krwi.

Na czym polega leczenie podwyższonych erytrocytów?

Sposób postępowania zależy od przyczyny nieprawidłowości. Jeśli erytrocyty ponad normę są spowodowane chorobą nowotworową, stosuje się JAK-inhibitory, leki przeciwpłytkowe lub cytoredukcyjne. W niektórych przypadkach wskazana jest flebotomia, czyli upuszczanie krwi. Z kolei wtórna erytrocytoza wymaga wdrożenia tlenoterapii. Należy też rzucić palenie i skupić się na leczeniu choroby podstawowej. Regularne badania morfologii krwi pozwalają na monitorowanie skuteczności terapii.