Niska hemoglobina – o czym świadczy niski poziom hemoglobiny?

Niska hemoglobina – przyczyny i objawy

Hemoglobina to cząsteczka białka w erytrocytach, czyli krwinkach czerwonych. Odpowiada za transport tlenu z płuc do tkanek, a także zwrotu dwutlenku węgla z tkanek do płuc. Jej prawidłowy poziom umożliwia właściwe funkcjonowanie organizmu. Z kolei zbyt niski poziom hemoglobiny wskazuje na anemię, czyli niedokrwistość.

Niski poziom hemoglobiny często związany jest z niedoborem żelaza, co zazwyczaj wynika z nieprawidłowej diety. Może również do niego dochodzić w okresach zwiększonego zapotrzebowania (ciąża, laktacja, okres dojrzewania, okres niemowlęcy) lub utraty krwi (obfite miesiączki, krwawienie z przewodu pokarmowego, krwotok porodowy). Anemia niekiedy spowodowana jest niedoborem witaminy B12 i kwasu foliowego. W grupie ryzyka znajdują się weganie, osoby nadużywające alkoholu i pacjenci z zaburzeniami wchłaniania (najczęściej celiakia i choroba Leśniowskiego-Crohna). Przyczyn niskiej hemoglobiny upatruje się także w chorobach szpiku kostnego (białaczka, czy aplazja szpiku), przewlekłej chorobie nerek, schorzeniach autoimmunologicznych (np. toczeń rumieniowaty układowy) i talasemii. W niektórych przypadkach pojawia się jako reakcja polekowa – zwłaszcza antybiotyki i leki przeciwmalaryczne.

Do typowych objawów zaliczamy:

bóle i zawroty głowy,

kołatanie serca,

płytki oddech, zwłaszcza w czasie wysiłku,

uczucie zimna,

zmęczenie,

mroczki,

suchość w jamie ustnej,

wygładzenie powierzchni języka,

wypadanie włosów i kruche paznokcie,

problemy z pamięcią i koncentracją,

bladość skóry i powłok śluzowych,

w zaawansowanych przypadkach dochodzi do omdleń.

Niski hematokryt – o czym świadczy?

Hemoglobina i hematokryt to dwa podstawowe parametry określające stan układu krwiotwórczego. Nic więc dziwnego, że stanowią podstawę diagnostyki. W przypadku hemoglobiny norma dla kobiet wynosi 12-16 g/dl, dla mężczyzn 13-18 g/dl, a dla dzieci 11-16 g/dl. Z kolei prawidłowy poziom hematokrytu utrzymuje się między 37 a 47% dla kobiet, 42-52% dla mężczyzn, a 34-40% dla dzieci. Do najczęstszych przyczyn niskiego hematokrytu i hemoglobiny należą:

anemia mikrocytarna (związana z niedoborem żelaza),

anemia megabloblastyczna (związana z niedoborem kwasu foliowego lub witaminy B12),

choroby przewlekłe (gruźlica, reumatoidalne zapalenie stawów, zaburzenia metabolizmu żelaza),

krwawienia,

zaburzenia produkcji erytrocytów (białaczka, niedokrwistość aplastyczna, mielofibroza),

przewodnienie,

ciąża,

niedoczynność tarczycy.

Niska hemoglobina – diagnostyka

W pierwszej kolejności wykonuje się morfologię krwi, pozwalającą ocenić liczbę czerwonych krwinek, poziom hematokrytu i hemoglobiny. Oprócz tego wskazane jest oznaczenie stężenia żelaza, kwasu foliowego, ferrytyny i witaminy B12. Warto również sprawdzić poziom retikulocytów, odzwierciedlających zdolność szpiku kostnego do produkcji erytrocytów. W przypadku podejrzenia krwawienia z przewodu pokarmowego wykonuje się kolonoskopię, gastroskopię lub USG jamy brzusznej. Hemoglobina poniżej normy może być związana z anemią sierpowatą, bądź talasemią, wówczas lekarz kieruje pacjenta na badania genetyczne.

Niski poziom hemoglobiny – jak ją podnieść?

Leczenie zależy od przyczyny i stopnia zaawansowania anemii. Często wystarczy zmiana diety (wzbogacenie jej o zielone warzywa liściaste, mięso, orzechy, cytrusy, rośliny strączkowe, jaja i ryby). Zalecane jest również stosowanie suplementów, nie powinniśmy jednak ich przyjmować bez konsultacji z lekarzem. Należy także usunąć przyczynę krwawienia, a w przypadku choroby przewlekłej – skupić się na właściwym leczeniu. Jeśli wartości hemoglobiny są bardzo niskie, specjalista może zdecydować się na transfuzję krwi. Z kolei erytropoetynę stosuje się u pacjentów onkologicznych i cierpiących na chorobę nerek.