Niedobór estrogenów – przyczyny, objawy i leczenie

Jakie są najczęstsze przyczyny niedoboru estrogenu?

Przedwczesna niewydolność jajników jest jedną z częstszych przyczyn niskiego estrogenu. To stan, w którym funkcja jajników wygasa przed 40 rokiem życia. Może być spowodowane działaniem toksyn (zwłaszcza chemio- i radioterapią), genetycznymi zaburzeniami (np. zespół kruchego chromosomu X, zespół Turnera) i chorobami autoimmunologicznymi. Po ooforektomii (chirurgicznym usunięciu jajnika lub jajników) dochodzi do nagłego spadku estrogenów. Jest to szczególnie istotne w przypadku młodszych pacjentek, ponieważ niedobór hormonów daje objawy podobne do menopauzy. Ponadto wzrasta ryzyko osteoporozy i chorób układu krążenia.

Nieprawidłowości w funkcjonowaniu osi podwzgórze-przysadka-jajnik (HPO) przyczynia się do niewystarczającej stymulacji jajników, co prowadzi do zaburzeń hormonalnych. Do czynników ryzyka zaliczamy także:

nadmierny wysiłek fizyczny,

przewlekły stres,

niedowaga,

choroby autoimmunologiczne (toczeń rumieniowaty układowy, czy celiakia),

wady wrodzone (monosomia chromosomu X, dysgenezja gonad),

niektóre leki (długotrwałe stosowanie glikokortykosteroidów, analogi GnRH, inhibitory aromatazy, tamoksyfen).

Niedobór estrogenów – objawy

Niedobór estrogenów zazwyczaj obserwuje się podczas menopauzy, ale może być również spowodowane chorobami endokrynologicznymi, niedoczynnością jajników, czy chronicznym stresem. Niekiedy pojawia się w wyniku intensywnego odchudzania. Do najczęstszych symptomów należą:

nadmierna potliwość,

uderzenia gorąca,

zmęczenie,

problemy z koncentracją,

wahania nastroju,

zaburzenia lękowe i depresyjne.

Mogą im towarzyszyć dolegliwości ze strony układu moczowo-płciowego, takie jak suchość pochwy, ból podczas współżycia, częstomocz, nietrzymanie moczu i nawracające infekcje intymne. Wiele kobiet skarży się na utratę elastyczności skóry i nadmierne wypadanie włosów. Niski estrogen zwiększa też ryzyko rozwoju osteoporozy.

Niski estrogen – diagnostyka i leczenie

Diagnostyka niedoboru estrogenów opiera się na wnikliwym wywiadzie lekarskim, podczas którego ginekolog zapyta o objawy, cyklu miesiączkowym, stylu życia i przebytych chorobach. Następnie wykona USG przezpochwowe i zleci badania hormonalne – estradiol (E2), hormon folikulotropowy (FSH) i hormon luteinizujący (LH). W razie potrzeby lekarz kieruje pacjentkę na densytometrię (służy do oceny gęstości mineralnej kości) i USG narządów miednicy mniejszej.

Leczenie zależy od przyczyny i nasilenia objawów. Zazwyczaj stosuje się hormonalną terapię zastępczą (HTZ), która skutecznie eliminuje dokuczliwe objawy klimakterium. Można ją dopasować do indywidualnych potrzeb pacjentki. Istnieją różne formy farmakologiczne:

estrogeny doustne,

estrogeny transdermalne (plastry, żele),

estrogeny dopochwowe (krążki, kremy lub globulki).

Monototerapię estrogenową zwykle stosuje się u kobiet po histeroskopii, u których nie stwierdza się ryzyka rozrostu błony śluzowej macicy. HTZ złożona jest zalecana pacjentkom z zachowaną macicą. Podaje się im jednocześnie estrogeny i gestageny, co zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworu endometrium.

Niedobór estrogenu – kiedy udać się do ginekologa?

Uderzenia gorąca, nieregularne miesiączki, obniżenie libido, czy suchość pochwy powinny nas skłonić do wizyty u specjalisty. Wspomniane objawy wskazują na przedwczesne wygasanie jajników, które stwierdza się u kobiet przed 40 rokiem życia. Zaburzenia miesiączkowania, uciążliwe objawy klimakterium i problemy z zajściem w ciążę wymagają konsultacji ginekologicznej. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie poprawiają jakość życia i zapobiegają poważnym konsekwencjom.