Kamienie nerkowe – objawy bólu i diagnoza

Jakie są najczęstsze przyczyny kamieni nerkowych?

Niedostateczne nawodnienie jest jedną z głównych przyczyn kamicy nerkowej. Do czynników ryzyka zaliczamy także dietę bogatą w szczawiany, nadwagę, otyłość, predyspozycje genetyczne i nawracające zakażenia układu moczowego. Jeśli za główne kryterium przyjmiemy skład chemiczny, możemy wyróżnić kilka rodzajów złogów w nerkach:

Wapniowe – stanowią około 80% przypadków. Powstają, gdy nadmiar wapnia w moczu łączy się z fosforanami lub szczawianami. Sprzyja temu zła dieta, wysokie dawki witaminy D3, niektóre choroby (np. nadczynność przytarczyc), zaburzenia metabolizmu wapnia.

Moczanowe – tworzą się z kwasu moczowego przy zbyt kwaśnym odczynie moczu (powyżej 6). Stwierdza się je najczęściej u osób na diecie wysokobiałkowej, a także pacjentów z zespołem metabolicznym, czy dną moczanową.

Struwitowe (fosforanowo-magnezowo-amonowe) – związane są z nawracającymi zakażeniami bakteriami produkującymi ureazę. Zwykle występują u kobiet. Mogą szybko rosnąć, osiągając znaczne rozmiary. Początkowo powodują objawy nieswoiste, co utrudnia rozpoznanie. Należy je leczyć, w przeciwnym razie uszkadzają nerki.

Cystynowe – wynikają z wrodzonej wady metabolizmu aminokwasów. Pojawiają się w młodym wieku i mają tendencję do nawrotów.

Objawy kamieni w nerkach

Niewielkie kamienie w nerkach często nie pozostają żadnych dolegliwości. Jeśli jednak urosną lub trafią do moczowodu, wywołują silny ból w okolicy lędźwiowej. Często promieniuje on do pachwiny i podbrzusza. Może być skurczowy i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Zazwyczaj towarzyszy mu:

ból i pieczenie przy oddawaniu moczu,

zmiana moczu (zmętnienie, nieprzyjemny zapach, krwiomocz),

parcie na pęcherz,

dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, brak apetytu),

dreszcze i gorączka.

Kamienie w nerkach – diagnostyka

Objaw Goldflama sugeruje obecność odmiedniczkowego zapalenia nerek lub innych stanów towarzyszących chorobom układu moczowego. Lekarz delikatnie opukuje grzbietowo okolicę lędźwiową pacjenta. Dolegliwości bólowe mogą świadczyć o procesie chorobowym. Sam objaw Goldflama nie wystarczy jednak do postawienia diagnozy. Lekarz skieruje pacjenta na badania obrazowe i laboratoryjne, takie jak:

ogólna analiza moczu,

posiew moczu,

badania z krwi (morfologia, kreatynina, mocznik, elektrolity, CRP, OB),

USG jamy brzusznej,

tomografia komputerowa,

scyntygrafia nerek,

rezonans magnetyczny.

Na czym polega leczenie kamicy nerkowej?

Większość kamieni (do 5-6 mm) mogą być wydalone samoistnie. Pacjent powinien pić dużo wody. W razie potrzeby przyjmuje niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), alfa-blokery (ułatwiające wydalanie kamieni) i środki przeciwwymiotne. W przypadku dużych kamieni (powyżej 6-7 mm) i powodujących powikłania leczy się metodami zabiegowymi. Do najczęstszych procedur zaliczamy:

litotrypsję falami uderzeniowymi (ESWL) – zabieg trwa 30-60 minut, zwykle wykonuje się go w znieczuleniu miejscowym lub krótkotrwałej sedacji. Fale uderzeniowe rozbijają kamienie, po czym okruchy są samoistnie wydalane z moczem.

Uretroskopia – polega na wprowadzeniu wziernika przez cewkę moczową i pęcherz do moczowodu. Wykonuje się ją w znieczuleniu ogólnym, a następnie zakłada się cewnik DJ, aby zapewnić drożność moczowodu.

Przezskórna nefrolitotomia – stosuje się ją przy bardzo dużych lub licznych kamieniach. Wymaga kilkudniowej hospitalizacji ze względu na inwazyjność.

Chirurgiczne usunięcie kamienia – gdy inne metody są nieskuteczne lub istnieją przeciwwskazania.

Złogi w nerkach – profilaktyka

Przede wszystkim powinniśmy pić dużo wody (ok. 3 l dziennie). Spożywajmy więcej płynów w czasie upałów i podczas wysiłku fizycznego, aby uzupełnić straty. Ponadto ograniczmy sól kuchenną, cukry proste i białko zwierzęce, z drugiej strony wzbogaćmy dietę w warzywa i owoce. Szpinak, rabarbar, orzechy, czekoladę i buraki jedzmy z umiarem, ponieważ znajduje się w nich dużo szczawianów. Nie rezygnujmy jednak z nabiału. Utrzymuj prawidłową masę ciała. Osoby, które miały piasek w nerkach powinny pozostawać pod kontrolą lekarza. Regularne badania i przyjmowanie zaleconych leków pomogą uniknąć kolejnych bolesnych ataków kamicy nerkowej.