Glikemia – stężenie glukozy we krwi

Badanie glikemii – podstawa diagnostyki cukrzycy

Glikemia pozwala ocenić stopień metabolizmu węglowodanów w organizmie. Stężenie glukozy na czczo powinno wynosić 70-99 mg/dl (3,9-5,5 mmol/l). O stanie przedcukrzycowym mówimy wtedy, gdy wartości utrzymują się na poziomie 100-125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l). Cukrzycę stwierdza się przy glikemii powyżej 126 mg/dl (7 mmol/l). W tym przypadku wskazane jest przynajmniej dwukrotne wykonanie badania.

Cukrzyca typu 1 ma podłoże autoimmunologiczne, co oznacza, że organizm traktuje komórki własne jako obce i zaczyna je atakować. Z kolei cukrzyca typu 2 charakteryzuje się względnym niedoborem insuliny, wynikającym z insulinooporności, czyli zmniejszonej wrażliwości tkanek na działanie hormonu. Do rozwoju hiperglikemii może również prowadzić stres, oparzenia, infekcje, udar i stosowanie glikokortykosteroidów.

Przecukrzenie – objawy

Do typowych objawów hiperglikemii zaliczamy wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu, suchość w ustach, zaburzenia widzenia, zmęczenie i osłabienie. Niekiedy towarzyszy im ból brzucha, nudności, wymioty, przyspieszone tętno i oddech. Na cukrzycę wskazuje także nieprzyjemny zapach sfermentowanych jabłek lub acetonu. W skrajnych przypadkach dochodzi do zaburzeń świadomości, splątania, a nawet śpiączki.

Cukrzycowe skoki glukozy – jak postępować?

Hiperglikemia wymaga natychmiastowej interwencji, w przeciwnym razie narażamy się na rozwój kwasicy ketonowej lub zespołu hiperglikemiczno-hiperosmolalnego. Jeśli poziom glukozy nie przekracza 300 mg/dl, powinniśmy powtórzyć pomiar po 1-2 godzinach. Dostosujmy dawkę insuliny zgodnie z zaleceniami lekarza. Warto też wybrać się na lekki spacer i pić dużo wody. Z drugiej strony zrezygnujmy z alkoholu, słodkich napojów gazowanych i soków owocowych. Jeśli poziom glukozy nie spada, niezwłocznie skontaktujmy się z lekarzem.

Hiperglikemia – leczenie

W przypadku umiarkowanej hiperglikemii wskazane jest zbadanie krwi lub moczu na obecność ciał ketonowych. W razie ich wykrycia należy skonsultować się z lekarzem, który zdecyduje o modyfikacji dawki insuliny lub hospitalizacji. Skąpomocz, osłabienie i suchość błon śluzowych zazwyczaj wymaga podawania płynów dożylnych. Jeśli stężenie glukozy wynosi powyżej 400 mg/dl i/lub występują nudności, wymioty, ból brzucha, zapach acetonu, bądź oddech Kussmaula (bardzo głębokie oddychanie i zwiększona częstość oddechów), wskazana jest natychmiastowa pomoc medyczna. Leczenie szpitalne polega na podawaniu płynów dożylnych, insulinoterapii i monitorowaniu poziomu elektrolitów.

Hiperglikemia – profilaktyka

Przede wszystkim należy kontrolować glikemię na czczo, po posiłkach i przed snem. Oprócz tego regularnie sprawdzajmy poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c). W ten sposób dowiemy się, jak kształtował się poziom glukozy we krwi w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy. Ponadto wprowadźmy odpowiednią dietę – wzbogaćmy ją o błonnik przy jednoczesnym ograniczeniu spożycia produktów o wysokim indeksie glikemicznym. Przestrzegajmy zaleceń lekarskich dotyczących stosowania insuliny lub innych medykamentów.

Hipoglikemia – przyczyny, objawy i leczenie

O hipoglikemii mówimy wtedy, gdy poziom glukozy we krwi spada poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l). Zwykle rozpoznaje się ją u diabetyków, którzy przyjęli zbyt dużą dawkę insuliny. Wśród możliwych przyczyn wymienia się także:

źle dobrane leki przeciwcukrzycowe,

zbyt długie przerwy między posiłkami,

intensywny wysiłek fizyczny,

niedożywienie,

nadużywanie alkoholu,

zaburzenia hormonalne,

sepsa,

choroby wątroby,

operacje bariatryczne.

Do wczesnych objawów hipoglikemii zaliczamy drżenie rąk, nadmierne pocenie się, ciągłe uczucie głodu, tachykardia i niepokojów. Z biegiem czasu pojawia się senność, zawroty głowy, problemy z koncentracją i mówienie. W skrajnych przypadkach dochodzi do drgawek i utraty przytomności. W przypadku łagodnej hipoglikemii należy przyjąć 15-20 g glukozy (w postaci tabletek lub słodkiego napoju), a po 15 minutach sprawdzić poziom cukru we krwi. Jeśli pacjent stracił przytomność, podaje mu się zastrzyk z glukagonem.