D-dimery – podwyższona norma

sie 21, 2024 | Gastrologia

D-dimery odgrywają kluczową rolę w diagnostyce zakrzepicy żył głębokich i zatorowości płucnej. Zastanawiasz się, czy każda podwyższona wartość wymaga interwencji lekarskiej? Sprawdź, jak rozróżnić zmiany fizjologiczne od poważnych problemów zdrowotnych. Z poniższego artykułu dowiesz się także, jak zadbać o siebie po operacji!

Wysokie D-dimery – przyczyny

D-dimery to cząsteczki białkowe (peptydowe) powstające podczas rozpadu skrzepów fibrynowych, czyli fibrynolizy. Odgrywają istotną rolę w diagnostyce żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Należy jednak podkreślić, że nieprawidłowy wynik nie zawsze wskazuje na wspomniane schorzenie. Niejednokrotnie spowodowany jest rozległym urazem lub zatorowością płucną. Wysokie D-dimery zwykle nie stanowią powodu do niepokoju u kobiet w ciąży (zwłaszcza w III trymestrze) i po porodzie. Niektóre ciężarne są narażone na rozwój zakrzepicy, w takiej sytuacji wskazane jest stosowanie heparyny drobnocząsteczkowej. Ponadto powinny znaleźć się pod szczególną kontrolą hematologa i ginekologa.

Do tymczasowego wzrostu może również dojść po operacji, szczególnie w obrębie miednicy lub jamy brzusznej. Podwyższony poziom D-dimerów może również świadczyć o aktywacji krzepnięcia krwi, skutkującej powstaniem skrzepliny. Do zainicjowania procesu niezbędna jest współpraca aktywowanych trombocytów (płytek krwi) z zespołem białek, czyli czynników krzepnięcia. Badania wykazały, że zawał serca i niewydolność serca przyczyniają się do aktywacji fibrynolizy.

D-dimery – norma

Wartości różnią się w zależności od wieku pacjenta, metody badania i laboratorium. Zwykle wynoszą do 500 ng/ml. U kobiet w ciąży, zwłaszcza w trzecim trymestrze, podwyższony wynik najczęściej nie stanowi powodu do niepokoju. Taką samą tendencję obserwuje się u osób starszych.

Podwyższone D-dimery – sposób postępowania

Dodatni wynik wymaga dalszych badań. W przypadku podejrzenia zakrzepicy żył głębokich wykonuje się USG Dopplera kończyn dolnych. Umożliwia ono ocenę przepływu krwi w żyłach i tętnicach. Wykorzystuje ono zmianę częstotliwości fal ultradźwiękowych od odbitych tkanek. Nie trzeba się do niego specjalnie przygotowywać. Badanie trwa 15-30 minut, zwykle przeprowadza się go w pozycji leżącej.

Jeśli lekarz podejrzewa zatorowość płucną, najprawdopodobniej skieruje pacjenta na angio-TK klatki piersiowej z kontrastem i echokardiografię. W niektórych przypadkach wykonuje się także:

morfologię krwi z rozmazem,
badanie OB i CRP (markery stanu zapalnego),
koagulogram (fibrynogen, APTT i PT/INR).

D-dimery – na czym polega leczenie?

Leczenie zależy od przyczyny wysokich D-dimerów. W przypadku choroby zakrzepowo-zatorowej początkowo wdraża się heparynę drobnocząsteczkową (zazwyczaj dalteparynę lub enoksaparynę, natomiast w długotrwałej terapii stosuje się doustne antykoagulanty (najczęściej warfarynę, rywaroksaban lub apiksaban). Leczenie trwa przynajmniej trzy miesiące. W przypadku masywnej zatorowej płucnej rozważa się leków trombolitycznych (np. urokinaza, streptokinaza, czy anistreplaza) lub zabieg interwencyjny. Pacjenci onkologiczni zazwyczaj wymagają profilaktyki przeciwzakrzepowej.

Podwyższone D-dimery a zawał serca

Do zawału serca dochodzi w wyniku zablokowania tętnicy wieńcowej przez skrzep krwi. To z kolei prowadzi do aktywacji procesu fibrynolizy. W konsekwencji obserwuje się wzrost D-dimerów. Pacjenci rutynowo przyjmują leki przeciwzakrzepowe, aby zmniejszyć ryzyko powikłań. W niektórych przypadkach wymagane jest długotrwałe przyjmowanie antykoagulantów, zapobiegających nawrotowi zakrzepicy.

Jak zapobiegać zakrzepicy po operacji?

Kluczową rolę odgrywa pionizacja i uruchomienia pacjenta, zwykle następuje to po 1-2 dniach po operacji. Nawet zginanie i prostowanie nóg w łóżku wspiera krążenie krwi. Należy także wykonywać ćwiczenia oddechowe i izometryczne. W wielu przypadkach wskazane jest noszenie pończoch uciskowych (klasa I lub II), które zmniejszają ryzyko powstawania zakrzepów. Rozmiar i stopień ucisku należy skonsultować ze specjalistą. Wielu pacjentów przyjmuje też leki przeciwzakrzepowe – doustne antykoagulanty lub heparyna drobnocząsteczkowa w ampułkostrzykawkach. Warto również zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu.