Czym są omdlenia? Przyczyny i sposoby leczenia tej dolegliwości

sie 11, 2024 | Gastrologia

Chwilowe utraty przytomności są częstym zjawiskiem u większości społeczeństwa na całym świecie. Najczęstsze przyczyny omdleń to kłopoty z sercem, zaburzenia pracy mózgu, silny stres bądź intensywny wysiłek fizyczny. Krótkie utraty przytomności nie są zagrożeniem życia, jednak jeśli pojawią się regularnie, warto zasięgnąć opinii specjalisty. Kiedy można mówić o omdleniach? Czy krótkie utraty przytomności to zasłabnięcia?

Omdlenie polega na chwilowym zaburzeniu świadomości, w trakcie którego chory nie reaguje na bodźce i próby kontaktu podejmowane przez osoby trzecie. Przyczyną tego stanu jest krótkotrwałe ograniczenie przepływu krwi do ośrodkowego układu nerwowego. W przypadku omdlenia chory odzyskuje pełną świadomość sam i zazwyczaj nie ma konieczności wzywania służb ratunkowych. Jeśli jednak zaburzenie przepływu krwi do mózgu trwa powyżej 6 sekund, wówczas dochodzi do utraty przytomności.

Omdlenia a zasłabnięcie

Wiele osób używa zamiennie pojęć zasłabnięcie, omdlenie i utrata przytomności. Warto zdawać sobie sprawę, jakie różnice występują pomiędzy tymi stanami. Omdlenia są skutkiem ubocznym zaburzenie przepływu krwi do mózgu. W przypadku zasłabnięcia może, ale nie musi dojść do utraty przytomności. Stan ten bardzo często określany jest jako przedomdleniowy. Jak odróżnić omdlenie od utraty przytomności? Głównym czynnikiem jest czas trwania. Utratę przytomności stwierdza się u chorego, który nie reaguje na silne bodźce przez co najmniej 6 sekund. Taki człowiek bardzo często potrzebuje pomocy służb medycznych, by dojść do siebie.

Co warto wiedzieć na temat przyczyn omdleń?

Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że istnieje wiele odmian krótkotrwałej utraty przytomności, a głównym kryterium różnicującym jest przyczyna omdlenia. W grupie ryzyka znajdują się oczywiście osoby z chorobami neurologicznymi i kardiologicznymi, choć problem ten nie zawsze wiążę się z dysfunkcją jakiegoś narządu. Omdlenia sytuacyjne są skutkiem ubocznym podrażnienia nerwu błędnego, co prowadzi do zaburzeń pracy serca i mózgu. Wśród najczęstszych przyczyn wskazuje się m.in. silny kaszel, nadmierny wysiłek, zjedzenie obfitego posiłku oraz dokuczliwy ból. Omdlenia sytuacyjne nie wymagają zazwyczaj farmakoterapii. Należy jednak unikać sytuacji, które mogą przyczyniać się do krótkotrwałej utraty przytomności. Jeśli jednak konieczne jest wprowadzenie leczenia farmakologicznego, zaleca się przyjmowanie midodryny.

Nietypowe przyczyny omdlenia

Bardzo ciekawym, choć nietypowym typem omdlenia są wazowagalna utraty przytomności. Powstają wówczas, gdy chory przez długi czas leżał na łóżku, a następnie wstał, co doprowadziło do zwolnienia rytmu sercowego. Ciężko stwierdzić przyczyny omdlenia wazowagalnego. Może być to spowodowane długotrwałym stresem, urazem lub silnym bodźcem psychicznym. Niekiedy występują objawy towarzyszące, np. ból głowy, nudności, wymioty, problemy z widzeniem i niskie ciśnienie. Leczenie omdlenia sytuacyjnego to przede wszystkim unikanie czynników, które mogą przyczyniać się do utraty przytomności.

W niektórych przypadkach omdlenia są spowodowane tzw. zespołem zatoki szyjnej. U takich osób chwilowa utrata świadomości powstaje w wyniku ucisku na poszerzony odcinek tętnicy szyjnej. Głównym lekiem stosowanym w leczeniu chorych jest midodryna. Czasami pacjentowi wszczepia się specjalny stymulator serca.

Przyczyny omdleń – epilepsja

Epilepsja najczęściej przejawia się napadem drgawkowym. Nie jest to jednak reguła. Może się okazać, że chory stracił przytomność, bez odruchów o charakterze drgawkowym. Czasami również omdlenie poprzedza główny napad padaczkowy, dlatego warto zaopiekować się taką osobą, by zminimalizować ryzyko urazu głowy, który jest częstym powikłaniem epizodu drgawkowego. Należy również pamiętać o istotnej zasadzie. Jeśli po omdleniu dojdzie do napadu drgawkowego, nie wolno wkładać choremu niczego między zęby. Niestety, jest to częsty błąd wielu osób.

Omdlenia mogą być spowodowane nagłym wysiłkiem, stresem, wstrząsem emocjonalnym, chorobami kardiologicznymi albo neurologicznymi. Jeśli epizody krótkiej utraty przytomności powtarzają się dość często, warto skorzystać z pomocy lekarza i wykonać niezbędne badania diagnostyczne.