Czym jest bostonka – objawy u dzieci i dorosłych oraz leczenie
Bostonka, znana również jako choroba bostońska albo gorączka bostońska, to występujące głównie u dzieci poniżej 10. roku życia schorzenie zakaźne wywoływane przez etnowirusy. Jego formalna nazwa brzmi: choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (ang. Hand, Foot and Mouth Disease, w skrócie HFMD), ponieważ właśnie na tych partiach ciała pojawiają się charakterystyczne dla niej zmiany skórne. Chorobą tą łatwo się zarazić, dlatego rozprzestrzenia się ona bardzo szybko i często wywołuje wybuchy epidemii w żłobkach czy przedszkolach, ale na szczęście w większości przypadków mija samoistnie po upływie tygodnia, podobnie jak ospa wietrzna, z którą nierzadko bywa mylona.
Jak objawia się bostonka u dzieci?
Bostonka u dzieci objawia się przede wszystkim grudkowo-pęcherzykowatą wysypką i to właśnie z tego powodu niektórzy biorą ją za ospę wietrzną, którą cechują podobne symptomy. W przeciwieństwie do ospy jednak bostonka ogranicza zmiany skórne do powierzchni dłoni, stóp i jamy ustnej oraz nadaje im bardziej podłużny niż okrągły kształt. Nie wywołuje też świądu, zamiast tego powoduje dyskomfort, ewentualnie lekkie pieczenie lub bolesność. Objawom tym towarzyszy gorączka sięgająca niekiedy nawet 40°C (dlatego na bostonkę mówi się również gorączka bostońska), a także kaszel, ból gardła, bóle stawów, nudności i ogólne osłabienie organizmu. Specyficzny jest również przebieg tej choroby. Dzieli się on na trzy fazy: 1) letalną, czyli trwający 3-5 dni okres inkubacji niedający żadnych objawów; 2) prodromalną, czyli trwający 2-3 dni okres objawów zwiastunowych wywołanych reakcją ze strony układu immunologicznego; 3) osutkową, czyli trwający 7-10 dni okres występowania zmian degeneracyjnych w komórkach i będącej ich efektem wysypki na skórze, śluzówce policzków, dziąsłach oraz podniebieniu. Bostonka u dzieci z reguły przebiega łagodnie, mimo to powinna być monitorowana, zwłaszcza jeśli zapadło na nią małe dziecko, na przykład niemowlę. Bostonka u niemowlaka jest szczególnie problematyczna, ponieważ taki maluch nie posiada w pełni wykształconego układu odpornościowego, poradzenie sobie z zakażeniem może mu więc sprawić trudność. Na szczęście bostonka u niemowlaka, a nawet noworodka, rzadko prowadzi do powikłań.
Jak objawia się bostonka u dorosłych?
Choć bostonka dotyka na ogół dzieci, na zakażenie nią narażeni są również dorośli, zwłaszcza osoby o upośledzonej odporności. W obu przypadkach choroba daje podobne objawy, z tą różnicą, że u dorosłych mają one niekiedy większe nasilenie i mogą trwać nieco dłużej. W najostrzejszym przebiegu sam okres prodromalny, w trakcie którego pojawiają się objawy grypopodobne, trwa 7 dni, zaś faza osutkowa, w czasie której grudki i pęcherzyki na skórze rosną, a potem pękają, złuszczają się i stopniowo zanikają, utrzymuje się przez kilka tygodni. Bostonka u dorosłych jest więc zwykle bardziej dotkliwa niż u dzieci. Do tego częściej prowadzi do powikłań takich jak zakażenie ośrodkowego układu nerwowego, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a także porażenie ogniskowe oraz zapalenie pnia mózgu. Ponadto u kobiet w ciąży może doprowadzić do obumarcia płodu.
Jak wygląda leczenie choroby bostońskiej?
Objawy choroby bostońskiej mijają samoczynnie najpóźniej po miesiącu od pojawienia się pierwszych zmian skórnych, leczenie nie jest więc koniecznie. Mimo to warto spróbować uśmierzyć niektóre symptomy, choćby gorączkę czy owrzodzenie, szczególnie jeśli są dla pacjenta bardzo dotkliwe. W celu redukcji objawów choroby bostońskiej lekarze najczęściej zalecają chorym przyjmowanie leków o działaniu przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym, pomagających układowi immunologicznemu w zwalczeniu atakującej organizm infekcji. Dodatkowo na świąd świetnie sprawdza się hydroksyzyna, a na bolesne zmiany w jamie ustnej – przeciwbólowe aerozole i płyny do płukania ust o dużej zawartości diklofenaku. Uzupełnieniem takiej kuracji powinna być staranna i delikatna pielęgnacja skóry przy użyciu roztworów pioktaniny, maści cynkowych oraz pianek chłodzących, które działają kojąco i wspomagają proces regeneracji. Poza tym bardzo ważne jest także nawadnianie organizmu i dostarczanie mu potrzebnego odżywienia, chory musi więc przyjmować odpowiednią ilość płynów, zwłaszcza wody niegazowanej, oraz spożywać lekkie, dobrze zbilansowane posiłki unikając gorących, kwaśnych i ostrych potraw.
Jak uniknąć zakażenia bostonką?
O bostonce mówi się często, że to choroba brudnych rąk, ponieważ najczęściej przenosi się przez dotyk: podanie ręki, przytulenie, a nawet dotknięcie należącego do chorego przedmiotu. Podstawę profilaktyki stanowi więc w tym przypadku staranna higiena, w szczególności częste i dokładne mycie dłoni. Kontakt fizyczny jest głównym, ale nie jedynym kanałem transmisji patogenów – bostonka może się przenosić także drogą kropelkową. To oznacza, że samo mycie rąk nie wystarczy, aby zminimalizować ryzyko zakażenia tą chorobą, musimy też nosić maseczki w miejscach, w których stykamy się z osobami chorymi. Pamiętajmy, że bostonka u dorosłych i dzieci jest wysoce zaraźliwa, a w dodatku można się nią zarazić wiele razy, dlatego warto przestrzegać zasad higieny osobistej i zachowywać dużą ostrożność w kontaktach z ludźmi w miejscach publicznych.
Dodatkowe informacje:
- Konsultacja odpłatna z Internistą jeżeli masz objawy przeziębienia TUTAJ
- Strona Ministerstwa Zdrowia: Dla Zdrowia Polaków