Co oznacza podwyższony i niski sód w wynikach morfologii?

Sód – norma

Stężenie sodu w surowicy powinno wynosić 135-145 mmol/l. Zarówno hiponatremia (obniżony poziom sodu), jak i hipernatremia (podwyższony poziom sodu). W pierwszym przypadku chorzy zazwyczaj skarżą się na bóle głowy, nudności, dezorientację, senność i zaburzenia świadomości. Ciężka hiponatremia (poniżej 120 mmol/l) prowadzi do drgawek, obrzęku mózgu, śpiączki, a nawet do drgawek. Przyczyn obniżonego poziomu sodu możemy upatrywać w przetoce jelitowej, chorobach nerek, stosowaniu diuretyków, zespole nieadekwatnego wydzielania wazopresyny, czy przewodnieniu hipotonicznym (towarzyszącemu marskości wątroby lub niewydolności serca). W ostatnim przypadku należy ograniczyć spożycie płynów i zastosować diuretyki.

Wiele osób zastanawia się, jak utrzymać prawidłowy poziom sodu w surowicy. Aby podnieść stężenie elektrolitu, należy ograniczyć spożycie płynów. Dodatkowo powinniśmy zwiększyć spożycie produktów bogatych w sód, takich jak przetwory mięsne, buliony i sól kuchenna. Ważną rolę odgrywa również leczenie przyczynowe. Przy hipernatremii zwiększamy podaż wody, a jednocześnie ograniczamy żywność wysoko przetworzoną.

Rodzaje hipernatremii

O hipernatremii mówimy wtedy, gdy poziom sodu w organizmie przekracza 145 mml/l. Można ją podzielić na kilka typów w zależności od objętości płynów ustrojowych i przyczyn jej wystąpienia.

Hipernatremia hipowolemiczna – rozpoznaje się ją wtedy, gdy utrata wody przewyższa utratę sodu. W konsekwencji dochodzi do zmniejszenia objętości osocza i wzrostu stężenia elektrolitu w surowicy. Do najczęstszych przyczyn zaliczamy intensywne pocenie się, gorączkę, oparzenia, biegunki, wymioty, choroby nerek, cukrzyca, stosowanie leków moczopędnych. Dochodzi wówczas do odwodnienia, któremu towarzyszy osłabienie, splątanie i drażliwość. W takiej sytuacji wskazane jest stopniowe uzupełnianie płynów hipotonicznych.

Hipernatremia normowolemiczna (euwolemiczna) – dochodzi do wewnątrzkomórkowej utraty wody, ale bez znaczącej utraty sodu. Dzięki temu stwierdza się względny wzrost jego stężenia. Objętość osocza nie ulega gwałtownym zmianom. Wśród możliwych przyczyn wymienia się zwiększoną potliwość, intensywną hiperwentylację, odwodnienie i mocznicę prostą. W tym przypadku występują głównie objawy neurologiczne – drgawki, śpiączka, bóle głowy i zaburzenia świadomości. Leczenie polega przede wszystkim na podawaniu wody lub płynów hipotonicznych. W niektórych przypadkach stosuje się desmopresynę lub środki moczopędne.

Hipernatremia hiperwolemiczna – charakteryzuje się zwiększeniem objętości płynów ustrojowych przy jednoczesnym wzroście poziomu sodu. Może się do tego przyczynić zatrucie wodą morską, przedawkowanie roztworów hipertonicznych sodu, nadczynność kory nadnerczy, czy nadmierną podaż sodu w żywieniu pozajelitowym. Z jednej strony pojawiają się objawy przewodnienia, takie jak przekrwienie żył szyjnych, nadciśnienie tętnicze i obrzęki, a z drugiej dolegliwości neurologiczne. Leczenie polega głównie na ograniczeniu podaży sodu. Ponadto stosuje się diuretyki pętlowe i płyny hipotoniczne.

Hipernatremia – co warto wiedzieć?

Hipernatremia może być spowodowana odwodnieniem, biegunką, wymiotami, czy diurezą osmotyczną. Czasami pojawia się w wyniku nadmiernej podaży sodu. Do charakterystycznych objawów zaliczamy osłabienie, wzmożone pragnienie i suchość błon śluzowych. Niekiedy towarzyszy im drażliwość, niepokój i skurcze mięśni. W skrajnych przypadkach hipernatremia powoduje obrzęk mózgu, krwawienie wewnątrzczaszkowe, czy śpiączkę.

Sposób postępowania zależy od nasilenia dolegliwości. W pierwszej kolejności pacjent uzupełnia płyny doustnie. Jeśli jest to niemożliwe, podaje się płyny hipotoniczne. Ich osmolalność wynosi 200-250 mmol/kg, co daje 2-4 g węglowodanów na 100 ml preparatu. Nie można jednak doprowadzić do zbyt szybkiego spadku poziomu sodu, ponieważ grozi to obrzękiem mózgu.