W obecnych czasach wiele słyszy się o chorobach autoimmunologicznych, lecz nie każdy wie, czym one się charakteryzują i jakie schorzenia zaliczane są do tej grupy. Jakie są przyczyny ich powstawania? Czy da się je wyleczyć? W niniejszym wyczerpującym temat artykule poznasz odpowiedzi na te pytania.

Czym są choroby autoimmunologiczne?

Choroby autoimmunologiczne to schorzenia wynikające z dysfunkcji układu immunologicznego. Są one coraz powszechniejsze – dane mówią, iż dotykają od 3-8% populacji na świecie. Na skutek zachwiania odporności układ immunologiczny przestaje potrafić odpowiednio rozróżniać antygeny i atakuje własne tkanki; może to dotyczyć właściwie każdego układu bądź narządu w ciele człowieka. Istnieje ponad osiemdziesiąt rodzajów tego typu chorób, z niektórymi z nich można funkcjonować przy odpowiednim leczeniu, inne zaś prowadzą do poważnej niepełnosprawności. Ich cechą charakterystyczną jest to, że są przewlekłe, a okresy intensywnych objawów przeplatane są z okresami remisji, gdzie te objawy tymczasowo ustępują.

Choroby z autoagresji – przyczyny

Przyczyny chorób autoimmunologicznych nie są do końca znane. Wiadomo, że duże znaczenie mają tutaj uwarunkowania genetyczne ze względu na to, że zaobserwowano dziedziczność schorzeń takich, jak łuszczyca. Dodatkowe czynniki, jakie mają wpływ na ich rozwój to skutki uboczne zażywanych leków, zaburzenia hormonalne, przebyte infekcje wirusowe lub bakteryjne, natężenie stresu w życiu i reakcje na niego, a także dieta. Można tu również wymienić czynniki środowiskowe.

Rodzaje chorób autoimmunologicznych

Choroby z autoagresji dzielą się na autoimmunologiczne choroby narządowo swoiste (dotykające konkretnego narządu) oraz autoimmunologiczne choroby układowe (dotyczące całego układu w ciele człowieka). Do chorób narządowo swoistych zaliczamy przykładowo choroby skóry, które potrafią być bardzo uciążliwe – mowa tu o schorzeniach takich, jak liszaj, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry i łysienie plackowate. Częste są również choroby tarczycy (takie, jak Hashimoto) oraz jelit w postaci choroby Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Taką chorobą jest również autoagresywne zapalenie wątroby, a efektem atakowania trzustki przez układ odpornościowy jest cukrzyca typu 1.

Jeśli chodzi o choroby układowe, tutaj wyraźnie przoduje reumatoidalne zapalenie stawów w towarzystwie łuszczycowego zapalenia stawów – z pewnością każdy o nich słyszał. Wśród chorób układowych możemy wymienić również toczeń rumieniowaty układowy, który jest chorobą tkanki łącznej, a także anemię złośliwą, twardzinę układową czy zespół Sjögrena. Poważnym schorzeniem z autoagresji o podłożu neurologicznym jest stwardnienie rozsiane, które jest o tyle unikalne, że mimo, iż dotyczy ściśle układu nerwowego, nie ogranicza się do jednego narządu. 

Jakie objawy powinny Cię zaniepokoić?

Do charakterystycznych objawów chorób autoimmunologicznych należą:

• przewlekłe i nieustępujące uczucie zmęczenia
• bóle mięśni i stawów
• zmiany skórne
• przewlekle podwyższona temperatura ciała
• nagły przyrost lub spadek masy ciała
• zaburzenia jelitowe

W przypadku ich wystąpienia wskazana jest konsultacja z lekarzem, by mógł zlecić tak zwane badania przesiewowe (takie, jak morfologia krwi z rozmazem lub oznaczenie poziomu CRP) i by mógł odpowiednio doradzić, jak w międzyczasie złagodzić nasze dolegliwości. Telemedycyna pozwala na błyskawiczny kontakt z lekarzem bez wychodzenia z domu, co jest świetnym rozwiązaniem, jeśli masz sporo obowiązków lub zwyczajnie doskwiera Ci brak czasu na wyprawę do przychodni. Takie konsultacje są w stu procentach profesjonalne, łatwo dostępne, a lekarz po drugiej stronie słuchawki odpowie na Twoje pytania i pomoże rozwiać Twoje wątpliwości. 

Polepszanie jakości życia

Niestety na choroby autoimmunologiczne nie ma lekarstwa, natomiast istnieją zasoby, dzięki którym lekarze mogą łagodzić lub całkowicie niwelować objawy danej choroby, w ten sposób zapewniając lepszą jakość życia. W celu przywrócenia prawidłowej tolerancji układu odpornościowego na nasze własne antygeny podaje się leki przeciwzapalne, głównie glikokortykosteroidy, lecz również niesteroidowe leki przeciwzapalne. Konieczne może być również zastosowanie leków immunosupresyjnych, czyli takich, które tłumią działanie układu odpornościowego, czasem zaleca się też leczenie biologiczne. Szeroko podaje się również leki mające za zadanie łagodzenie bólu, niektórym pacjentom służy też fizjoterapia. W niektórych przypadkach – takich, jak choroby skóry – leczenie polega na stosowaniu lekarstw miejscowo w postaci maści lub kremu

Mimo, że nasza wiedza na temat chorób autoimmunologicznych obecnie jest bardzo szeroka, wciąż są one w pewnym stopniu tajemnicą, jeśli chodzi o dokładne mechanizmy ich powstawania. Na szczęście spowolnienie ich przebiegu i osłabianie przykrych objawów jest stuprocentowo w zasięgu naszej ręki.