Bilans zdrowia dziecka – kiedy go zrobić i jak się przygotować?

Bilanse zdrowia dziecka – dlaczego są tak ważne?

Bilans dziecka to coś więcej niż rutynowe sprawdzenie wzrostu i wagi. To kluczowy element profilaktyki, pozwalający wykryć nieprawidłowości w rozwoju fizycznym, psychicznym i emocjonalnym, zanim przerodzą się w poważne problemy zdrowotne. Podczas wizyt można rozpoznać wady wzroku, słuchu, postawy, czy zaburzenia emocjonalne.

Co więcej, bilans to doskonała okazja, by zbudować trwałą relację między rodzicami, dzieckiem i lekarzem. W ten sposób można uczyć malucha, że regularne wizyty nie zawsze oznaczają chorobę. Dodatkowo wspierają rozwój zdrowych nawyków. Pediatra omawia z rodzicami ważne tematy dotyczące żywienia, aktywności fizycznej, higieny jamy ustnej, snem, wychowaniem malucha, szczepień, czy bezpiecznego korzystania z nowoczesnych technologii.

W jakim wieku wykonać bilans dziecka?

Harmonogram bilansów zdrowia dziecka jest dostosowany do kluczowych etapów rozwojowych. Najczęściej wymienia się 14 takich badań, przy czym pierwsze ma miejsce po narodzinach, a kolejne w określonych przedziałach wiekowych.

Bilans “O” wykonuje się w szpitalu, zaraz po narodzinach. Lekarz sprawdza budowę i ułożenie ciała, napięcie mięśniowe, odruchy noworodkowe oraz podstawowe funkcje życiowe. Kluczowym elementem jest ocena stanu maluszka w skali Apgar. Dokonuje się jej w 1,3, 5 i 10 minucie życia. Po powrocie do domu opiekę nad dzieckiem wspiera położna środowiskowa w ramach wizyt patronażowych (kilka razy w ciągu 6-8 tygodni). Ocenia wówczas stan zdrowia mamy i maluszka, nierzadko pomaga w pielęgnacji pępka, karmieniu i kąpieli. Następnie kontrolę przejmuje pediatra lub lekarz rodzinny. W pierwszym roku standardowo odbywają się cztery bilanse zdrowia dziecka (około 1, 3-4, 9 i 12 miesiąca życia).

Następnie bilanse zdrowia dziecka przypadają na 2, 4, 5, 6, 9 i 10 rok życia. Wykonuje się je również u nastolatków: 13-14 lat i 16-17 lat. Bilans końcowy należy przeprowadzić do ukończenia 19 roku życia. W praktyce wiele z tych wizyt odbywa się wtedy, co szczepienia.

Co obejmuje bilans sześciolatka?

Badanie służy sprawdzeniu, czy dziecko jest gotowe do podjęcia nauki szkolnej pod względem rozwojowym i zdrowotnym. Wczesne wykrycie problemów pozwala na wdrożenie odpowiedniej terapii lub zajęć korekcyjnych. Obejmuje:

pomiar wzrostu i wagi,

ocenę postawy ciała,

kontrolę uzębienia i jamy ustnej,

badanie wzroku,

pomiar ciśnienia tętniczego,

wywiad z rodzicami i wychowawcą zerówki dotyczący sprawności ruchowej, manualnej, wymowy i lateralizacji,

ocenę gotowości do nauki i rozwoju mowy,

ocenę rozwoju społecznego.

Bilans dzieci – jak się przygotować?

Dobra organizacja to podstawa. Przede wszystkim umówmy wizytę z wyprzedzeniem. Na badanie zarezerwujmy około godziny, dzięki czemu zaoszczędzimy sobie niepotrzebnych nerwów. Koniecznie zabierzmy ze sobą książeczkę zdrowia dziecka i inne dokumenty medyczne:

wyniki konsultacji i badań specjalistycznych,

karty informacyjne z ewentualnych pobytów w szpitalu,

listę przyjmowanych leków.

Przygotujmy listę pytań, w ten sposób zyskujemy pewność, że nic nam nie umknie. Możemy je spisać na kartce lub telefonie. Podczas bilansu u lekarza zachowajmy spokój i pozytywne nastawienie.

Wielu rodziców pomija bilans sześciolatka, podczas gdy odgrywa on ważną rolę. W tym wieku dziecko powinno osiągnąć dojrzałość fizyczną, emocjonalną i poznawczą niezbędną do podjęcia nauki szkolnej. Co prawda NFZ nie przewiduje takiego bilansu, ale na pewno warto go zrobić. Pediatra sprawdzi wzrost i masę ciała pacjenta, po czym naniesie je na siatki centylowe. Oprócz tego lekarz oceni postawę ciała, koordynację ruchową i sprawność fizyczną.

Regularne wykonywanie bilansów pozwala na skuteczne wdrożenie działań profilaktycznych i utrzymanie dobrego stanu zdrowia pociechy na każdym etapie rozwoju, dlatego, chociaż wizyty nie są obowiązkowe, nie pomijajmy ich.