Badanie CRP – jaka jest norma?
Białko C-reaktywne (ang. C-reactive protein, w skrócie CRP) to kluczowy element układu immunologicznego odpowiedzialny za jego reakcję odpornościową na zagrażające zdrowiu czynniki takie jak wirusy i bakterie. Do jego zadań należy między innymi opsonizacja i fagocytoza, czyli neutralizacja patogenów wywołujących zakłócenia naturalnej homeostazy – z tego też powodu jego poziom wzrasta, gdy w organizmie zachodzą procesy zapalne. To dlatego lekarze często zlecają badania CRP. Wyniki tych badań mogą dostarczyć wielu istotnych informacji o stanie zdrowia pacjenta
Kiedy bada się poziom CRP? Badanie CRP
Badanie CRP wykorzystywane jest zarówno w diagnostyce wielu rodzajów chorób, jak i monitorowaniu skuteczności zastosowanych wobec nich terapii. W diagnostyce zwykle stosuje się je w celu weryfikacji obecności stanu zapalnego w organizmie oraz identyfikacji mogących go powodować schorzeń, między innymi o podłożu autoimmunologicznym i kardiologicznym. Po postawieniu diagnozy i wdrożeniu leczeniu natomiast badanie poziomu CRP może być używane do monitorowania postępu choroby oraz oceny odpowiedzi pacjenta na prowadzoną terapię, co umożliwia dostosowanie postępowania leczniczego do indywidualnych potrzeb i dzięki temu poprawę jego efektywności.
Warto dodać, że badanie CRP wykonywane jest zawsze prostą i małoinwazyjną metodą polegającą na nakłuciu żyły w miejscu zgięcia łokciowego i pobraniu z niej niewielkiej próbki krwi. Próbka ta następnie przekazywana jest do analizy laboratoryjnej, a potem wyniki tej analizy trafiają w ręce lekarza, który dokonuje ich fachowej interpretacji.
Ile wynosi prawidłowy poziom CRP?
Dopuszczalny poziom białka C-reaktywnego w surowicy krwi różni się w zależności od wieku pacjenta oraz ogólnego stanu jego zdrowia, z reguły jednak jako normę podaje się <5mg/l. Wyniki CRP nieprzekraczające tej wartości oznaczają brak aktywnego procesu zapalnego w organizmie, choć oczywiście trzeba pamiętać, że typowe stężenie CRP zmienia się wraz z wiekiem. U dzieci (z wyjątkiem noworodków) jest najniższe, oscyluje zwykle w granicach 0,08-3,0 mg/l. U dorosłych jest nieco wyższe, waha się w zakresie 3,0-5,0 mg/l. Najwyższe zaś jego niepatologiczne wskaźniki, sięgające niekiedy 10 mg/l, notuje się u osób starszych, ponieważ naturalne procesy starzenia oraz pojawiające się często w jesieni życia choroby przewlekłe trwale zmieniają stan fizjologiczny organizmu.
Nieznacznie podwyższone CRP zdarza się też u palaczy, osób z nadwagą oraz pacjentów cierpiących na nadciśnienie tętnicze – w ich przypadku również nie powinien dziwić wskaźnik przekraczający wspomnianą normę <5mg/l. Jakie wyniki CRP są w takim razie powodem do niepokoju? Przede wszystkim niestandardowe, niemieszczące się w spodziewanym dla danej sytuacji klinicznej zakresie. Jeśli na przykład u pacjenta nastąpił nagły wzrost lub spadek białka C-reaktywnego albo jego poziom przekroczył w żadnym wypadku niedopuszczalną wartość 10 mg/l, należy potraktować to jako sygnał alarmowy i jak najszybciej skonsultować tę niepokojącą zmianę z lekarzem.
Co oznacza nieprawidłowy poziom CRP?
Podwyższone CRP wskazuje na stan zapalny w organizmie, a dodatkowo pozwala także określić rodzaj toczącej go infekcji. Przyjmuje się bowiem, że za stężenie białka C-reaktywnego mieszczące się w zakresie 10-50 mg/l odpowiada zakażenie wirusowe, wartości oscylujące w granicach 50-100 mg/l wynikają z zakażenia bakteriami gram-dodatnimi, zaś wynik przekraczający 500 mg/l jest rezultatem zakażenia bakteriami gram-ujemnymi. Zbyt niskie CRP także jest ważnym objawem sygnalizującym nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Jak wspomnieliśmy wcześniej, u palaczy oraz osób otyłych i chorych na nadciśnienie tętnicze zwykle waha się ono w granicach 5-10 mg/l.
Jeśli w którymś z tych przypadków badanie wykaże stężenie białka C-reaktywnego poniżej tego poziomu, oznaczać to będzie najprawdopodobniej, że układ odpornościowy pacjenta nie działa tak, jak powinien, jest osłabiony i podatny na infekcje. Pamiętajmy, że każda interpretacja wyników badania CRP musi uwzględniać pełny kontekst kliniczny danego przypadku, inaczej może prowadzić do mylących wniosków.
CRP a rak – czy istnieje zależność?
„CRP a rak” i „CRP a nowotwór” to jedne z najczęściej wpisywanych do wyszukiwarki haseł związanych z badaniem białka C-reaktywnego. Wiele osób kierowanych jest na to badanie przez lekarza-onkologa i dlatego zastanawia się, czy test CRP wykryje raka. Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ tego rodzaju testy diagnostyczne mogą, ale nie muszą wskazywać na zagrożenie onkologiczne. CRP jest nieswoistym markerem nowotworowym, co oznacza, że jego podwyższony poziom obserwuje się w przebiegu różnych chorób wywołujących stan zapalny w organizmie.
Taki stan zapalny może towarzyszyć na przykład rakowi jelita grubego, ale równie dobrze może być objawem zwykłego zakażenia bakteryjnego. Tylko jeśli istnieje uzasadnione podejrzenie, że mamy do czynienia z rakiem jelita grubego (lub innym nowotworem), podwyższony poziom CRP można potraktować jako potwierdzenie jego obecności, ale nawet wtedy jego badanie stanowi jedynie element szerszej diagnostyki.
Dodatkowe informacje:
- Konsultacja odpłatna z Internistą jeżeli masz objawy przeziębienia TUTAJ
- Strona Ministerstwa Zdrowia: Dla Zdrowia Polaków
