Astma: Jak kontrolować objawy i unikać zaostrzeń?

wrz 1, 2024 | Gastrologia

Dychawica oskrzelowa, zwana także astmą oskrzelową, jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych. Schorzenie przyczynia się do niekontrolowanego skurczu oskrzeli, co skutkuje pogrubieniem ich ścian. W konsekwencji pojawia się męczący kaszel, świszczący oddech i duszności. Sprawdź, jak wygląda diagnostyka i leczenie astmy oskrzelowej u dzieci i dorosłych!

Rodzaje astmy

Wiele osób zadaje sobie pytanie: astma alergiczna a astma oskrzelowa – czym się różnią? Pierwsze schorzenie ma podłoże atopowe, o czym świadczy obecność przeciwciał IgE, czyli immunoglobuliny IgE. Astma oskrzelowa, zwana również dychawicą oskrzelową, jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych. Prowadzi ona do niekontrolowanego skurczu oskrzeli, co objawia się dokuczliwym uczuciem duszności, świszczącym oddechem, kaszlem i uciskiem w klatce piersiowej.

Dolegliwości zazwyczaj ustępują po zażyciu leków. W przypadku astmy niealergicznej nie stwierdza się obecności przeciwciał IgE. Taka postać choroby występuje najczęściej u osób dorosłych.

Astma – diagnostyka

Jeśli podejrzewamy u siebie lub dziecka astmę, powinniśmy się zgłosić do lekarza pierwszego kontaktu. Po przeprowadzeniu wywiadu i wykonaniu badań fizykalnych może nas skierować do alergologa lub pulmonologa. Pierwszy specjalista najprawdopodobniej zleci przeprowadzenie testów alergicznych skórnych i prób ekspozycyjnych. W ten sposób może stwierdzić, czy pacjent jest alergikiem, a jeśli tak, to które alergeny powodują u niego objawy.

Aby rozpoznać astmę, wykonuje się także badanie spirometryczne (spirometrię). Dzięki niemu można ocenić objętość i pojemność płuc, a także sprawdzić przepływ powietrza przez drogi oddechowe. Podczas badania pacjent oddycha przez ustnik urządzenia, po czym często powtarza się pomiar po podaniu leku rozkurczającego oddechu. Astma zwykle ma charakter napadowy, w związku z tym prawidłowy wynik spirometrii nie musi jej wykluczać.

Astma wczesnodziecięca – przyczyny i objawy

Dokładna przyczyna astmy oskrzelowej u dzieci nie jest znana. W grupie ryzyka znajdują się maluchy zmagające się z alergią lub atopowym zapaleniem skóry. Do czynników sprzyjających rozwojowi choroby zaliczamy także:

zanieczyszczenie środowiska,
infekcje (szczególnie wirusowe infekcje dróg oddechowych),
palenie w ciąży i narażenie dziecka na dym tytoniowy.

Jakie są najczęstsze objawy astmy u dzieci? Zazwyczaj pojawia się suchy i męczący kaszel, uczucie ucisku w klatce piersiowej, świszczący oddech oraz kłopoty z oddychaniem. Nie zawsze występują wszystkie objawy, a ich nasilenie może się zmieniać. Niepokój powinny też wzbudzić nawracające zapalenia oskrzeli.

Atak astmy – jak postępować?

Astma dziecięca charakteryzuje się okresami zaostrzeń, skutkującymi zwężeniem dróg oddechowych. W takiej sytuacji sprawdzi się lek wziewny, który rozszerzy oskrzela. Należy go podawać zgodnie z zaleceniami lekarza.

Kiedy objawy astmy wczesnodziecięcej wymagają natychmiastowej interwencji medycznej? Jeśli maluch ma poważne problemy z oddychaniem, rodzic powinien niezwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe. Do sytuacji alarmowych należy też szybkie męczenie się, zasinienie ust i brak poprawy po zastosowaniu leku krótko działającego.

Jak wygląda leczenie astmy?

Sposób leczenia zależy od wieku i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Zazwyczaj wdraża się:

leki kontrolujące przebieg astmy – wziewne glikokortykosteroidy, długo działające β2-mimetyki, teofilina, leki przeciwleukotrienowe, przeciwcholinergiczne,
środki doraźne, przyjmowane w momencie zaostrzenia objawów – krótko działające β2-mimetyki wraz z krótko działającym lekiem antycholinergicznym (bromek ipratropium).

Leczenie astmy ciężkiej polega na stosowaniu preparatu zawierającego przeciwciała monoklonalnymi anty-IgE. W niektórych przypadkach immunoterapię swoistą, nazywaną potocznie odczulaniem. Proponowana metoda zmniejsza ryzyko zaostrzenia choroby i rozwoju ataku anafilaktycznego.

Jak ograniczyć ataki astmy?

Aby zapanować nad objawami, należy unikać czynników wywołujących ataki. Przede wszystkim powinniśmy rzucić palenie, powstrzymać się od intensywnego wysiłku fizycznego i poszukać skutecznych metod radzenia sobie ze stresem. Oprócz tego warto zadbać o prawidłową masę ciała. W przypadku astmy alergicznej powinniśmy unikać wychodzenia z domu w okresie najintensywniejszego pylenia.

Zwróćmy uwagę na wilgotność powietrza w domu. Przypominamy, że powinna ona wynosić 40-60%. Zbyt duża wilgotność przyczynia się do rozwoju pleśni i grzybów, a to z kolei zwiększa ryzyko pogorszenia objawów astmy alergicznej.