Apatia – stan ciągłego zniechęcenia

Apatia – co to takiego?

Apatia charakteryzuje się brakiem motywacji i energii do podejmowania działań, co wpływa na codzienne życie. Może być naturalną reakcją na trudne sytuacje, ale nierzadko wskazuje na poważne problemy zdrowotne. Często wynika z depresji, zaburzeń lękowych lub schizofrenii, które wymagają profesjonalnej pomocy. Stan przygnębienia może być również związany z chorobą Parkinsona, stwardnieniem rozsianym, bądź chorobą Alzheimera. W tym przypadku świadczy o dysfunkcji w obszarze układu limbicznego. Przewlekły stres, chroniczne zmęczenie, czy przeciążenie pracą prowadzi do wyczerpania, objawiającego się zniechęceniem. Wśród możliwych przyczyn wymienia się także:

niedoczynność tarczycy,

cukrzycę,

niedobór witaminy B12,

izolację społeczną,

monotonne życie,

niektóre leki (przede wszystkim środki przeciwpsychotyczne, leki na nadciśnienie i benzodiazepiny).

Do najczęstszych objawów apatii zaliczamy: brak zainteresowania na codzienne czynności, trudności w podejmowaniu decyzji i wyznaczaniu celów, wycofaniem społecznym, zmęczeniem, niechęcią do dbania o siebie.

Apatia – diagnostyka

Diagnoza opiera się na szczegółowym wywiadzie medycznym i psychologicznym. Specjalista ustala przyczyny i nasilenie objawów. Może również zlecić oznaczenie poziomu hormonów tarczycy, markerów stanu zapalnego, glukozy i witaminy B12. W razie potrzeby wykonuje się testy neuropsychologiczne, oceniające funkcje poznawcze, pamięć i koncentrację. Niekiedy konieczne staje się wykonanie rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej. Wspomniane badanie pozwalają ustalić, czy pacjent cierpi na chorobę Alzheimera lub Parkinsona.

Jak leczy się stan przygnębienia?

Sposób postępowania zależy od przyczyny apatii. Jeśli jest ona związana z chorobami neurologicznymi lub somatycznymi, w pierwszej kolejności powinniśmy się skupić na nich. Ważną rolę odgrywa też terapia poznawczo-behawioralna, polegająca na identyfikacji irracjonalnych schematów myślowych i wypracowania strategii radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

Zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna i odpowiednia ilość snu znacząco poprawiają samopoczucie. Należy również rozważyć uczestnictwo w grupach wsparcia lub zajęciach integracyjnych. Umożliwiają one budowę poczucia przynależności. Warto także ćwiczyć jogę, medytować, czy praktykować mindfulness (uważność).

Skąd bierze się apatia u dzieci?

U osób dorosłych stan przygnębienia wynika z wypalenia zawodowego lub przewlekłego stresu, natomiast u dzieci może być objawem trudności emocjonalnych, problemów rozwojowych, bądź chorób. Apatia często stanowi reakcję na przeprowadzkę, rozwód rodziców, czy utratę bliskiej osoby. Niekiedy wskazuje na depresję, zaburzenia adaptacyjne lub stany lękowe, dlatego nie wolno jej bagatelizować.

Nadmierne wymagania w szkole i brak odpoczynku sprzyjają wyczerpaniu psychicznemu u dzieci. Objawia się ono niechęcią do działania i wycofaniem z ulubionych aktywności. Warto zauważyć, że niedoczynność tarczycy, anemia, infekcje wirusowe, niedobory witamin (zwłaszcza B12 i D3) przyczyniają się do zobojętnienia.

Jak rozpoznać apatię u dziecka?

Apatia u maluchów zazwyczaj objawia się wycofaniem z relacji rówieśniczych, brakiem chęci do zabawy, spadkiem energii, czy trudnościami w szkole. Jeśli utrzymuje się od dłuższego czasu, należy skonsultować się z psychologiem dziecięcym lub pediatrą.

Rodzice nie powinni wywierać presji na maluchu, w przeciwnym razie osiągną efekt odwrotny do zamierzonego. Warto natomiast wspierać pociechę w realizacji celów. Wspólne aktywności, takie jak spacer, zabawa i czytanie pozwolą odbudować więź emocjonalną. Zadbajmy też o zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną i wysypianie się, ponieważ wpłynie to pozytywnie na samopoczucie dziecka. Zrozumienie przyczyn apatii u dzieci wymaga odpowiedniego podejścia. Zrozumienie przyczyn i wsparcie emocjonalne pozwala maluchom odzyskać zainteresowanie światem.