Anemia: Jak rozpoznać niedobór żelaza i jak go uzupełnić?

wrz 1, 2024 | Dieta, Zdrowie

Anemia jest jednym z najczęstszych zaburzeń krwi, na które zwykle wskazują częste duszności, krwawienie z dziąseł, suchość skóry, senność, uczucie zimna, czy męczliwość. Nie powinniśmy ich bagatelizować, ponieważ nieleczona niedokrwistość może prowadzić nawet do niewydolności serca. Sprawdź, jakie są najczęstsze przyczyny i na czym polega leczenie!

Anemia – objawy

Niedokrwistość może powodować osłabienie, ciągłe uczucie zmęczenie, bladość i suchość skóry, duszności, kołatanie serca. Nierzadko towarzyszą im bóle i zawroty głowy, pieczenie języka, czy problemy z koncentracją. Na anemię mogą także wskazywać takie objawy jak:

bladość spojówek i błon śluzowych wewnątrz jamy ustnej,
nadmierne wypadanie włosów,
zimne dłonie i stopy,
wybiórczy apetyt, np. na glinę lub kredę,
zespół niespokojnych nóg,
gładki język,
łamliwe paznokcie,
zajady w kącikach ust.

Rodzaje niedokrwistości

W zależności od przyczyny prowadzącej do rozwoju niedokrwistości możemy wyróżnić kilka jej rodzajów. Anemia niedoborowa wynika z niedostatecznej ilości kwasu foliowego, miedzi, witaminy B12 lub żelaza. Niekiedy stwierdza się niedokrwistość mikrocytarną, określaną również jako niedokrwistość syderopeniczną. Niedobór żelaza prowadzi do zmniejszenia wielkości czerwonych krwinek. W tym przypadku lekarz zaleci suplementację wspomnianego pierwiastka w formie doustnej lub dożylnej. Niedokrwistość makrocytarna (megaloblastyczna) rozwija się w wyniku niedostatecznej ilości kwasu foliowego i witaminy B12.

Anemia hemolityczna jest spowodowana hemolizą, w wyniku której dochodzi do zmniejszenia ilości czerwonych krwinek. Może mieć charakter nabyty lub wrodzony. Oprócz wspomnianych wcześniej objawów występują także:

obrzęki rąk i nóg,
żółtaczka,
powiększenie wątroby i śledziony.

W zależności od nasilenia choroby wyróżniamy następujące rodzaje anemii:

łagodną – stężenie hemoglobiny u kobiet wynosi 10-12 g/dl, a u mężczyzn 10-13,5 g/dl,
umiarkowaną – stężenie hemoglobiny oscyluje na poziomie 8-9,9 g/dl,
ciężką – stężenie hemoglobiny mieści się w przedziale 6,5-7,9 g/dl,
zagrażającą życiu – stężenie hemoglobiny wynosi poniżej 6,5 g/dl.

Jakie są przyczyny niedokrwistości?

Anemia w ciąży może wynikać z niedoboru żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12, ponieważ w tym czasie wzrasta zapotrzebowanie organizmu na wspomniane składniki. Problem nasila się, gdy przyszła mama zmaga się z nudnościami i wymiotami. Rozwojowi niedokrwistości sprzyja:

ciąża mnoga,
zakażenie (np. bezobjawowa bakteriuria),
niski poziom żelaza przed zajściem w ciążę.

W grupie ryzyka znajdują się także seniorzy, osoby cierpiące na choroby przewlekłe, czy wegetarianie. Anemia u niemowlaka wynika przede wszystkim z dużej utraty krwi (w trakcie porodu i wielokrotnego pobierania próbek do badań laboratoryjnych). Może też pojawić się na skutek niedoboru żelaza.

Anemia – jakie badania warto wykonać?

Przede wszystkim powinniśmy wykonać morfologię krwi, która pozwala ustalić poziom hemoglobiny i hematokrytu, a także liczbę erytrocytów (czerwonych krwinek). Oprócz tego warto sprawdzić poziom żelaza, transferyny, ferrytyny, witaminy B12 i kwasu foliowego. Niekiedy wykonuje się też badanie kału na krew utajoną.

Jak uzupełnić żelazo w organizmie?

Zbilansowana dieta zawiera dużo żelaza, ale często występuje problem z jego przyswajaniem. W pierwszej kolejności warto zwrócić, w jakich produktach jest najwięcej tego pierwiastka. Dieta przy anemii powinna uwzględniać czerwone mięso, podroby, ryby, jaja, kakao, nasiona roślin strączkowych i gruboziarniste produkty zbożowe. Ponadto należy ją wzbogacić o natkę pietruszki, pestki dyni, orzechy, szpinak, nasiona słonecznika, buraki, porzeczkę, czy maliny. Aby ułatwić wchłanianie żelaza, sięgnijmy po produkty z wysoką zawartością witaminy C – owoce cytrusowe, maliny, kiszonki, brokuły, brukselkę, kalafior, czy kalarepę.

Jak wygląda leczenie anemii?

Sposób postępowania zależy od przyczyny niedokrwistości i stopnia jej nasilenia. Jak leczyć anemię? Lekarz zazwyczaj zaleca stosowanie preparatów z żelazem na czczo. Może wówczas pojawić się zielony lub czarny stolec, co nie stanowi jednak powodu do niepokoju. Jeśli jednak dokucza nam biegunka, powinniśmy o tym poinformować lekarza.

Nierzadko niedokrwistość jest spowodowana chorobą przewlekłą, w takiej sytuacji należy stosować leki na to schorzenie. W przypadku ciężkiej postaci leczenie anemii może obejmować zabieg usunięcia śledziony, przeszczep szpiku kostnego lub transfuzję krwi.