PCT – morfologia – interpretacja wyników badania prokalcytoniny

Czym jest PCT?

Prokalcytonina to białko, składające się z 116 aminokwasów, Powstaje w komórkach C tarczycy poprzez rozpad wiązania peptydowego białka prekursorowego, tj. preprokalcytoiny. Kiedy dochodzi do stanu zapalnego bądź infekcji, poziom PCT wzrasta, co zostaje wykryte w morfologii krwi. Warto dodać, że prokalcytonina bierze czynny udział w pracy gospodarki wapniowo-fosforanowe, stanowiąc dodatkowo główny marker rdzeniastego raka tarczycy.

Badanie krwi PCT

W przypadku reakcji obronnej przed stanem zapalnym, monocyty, makrofagi i komórki tarczycowe syntezują prokalcytoninę, która dostaje się do krwi. Skuteczność wykrycia infekcji na podstawie poziomu PCT wynika z szybkiej reakcji tego białka. Zawartość prokalcotyina we krwi ulega podwyższeniu po ok. 3 godzinach od wystąpienia stanu zapalnego. Szczytowe wartości osiąga natomiast w 6-8 godzinie infekcji. Po 3 dniach PCT we krwi wraca do normy.

Dynamiczna reakcja względem układu immunologicznego sprawia, że oznaczenie biomarkera zalecane jest u pacjentów, stosujących antybiotykoterapię. PCT pozwala zweryfikować, czy podawany lek działa poprawnie i zwalcza stan zapalny

Norma PCT

Oznaczenie prokalcytoniny jest badaniem morfologicznym, dlatego krew pobiera się u pacjenta z samego rana, pod warunkiem, że w ciągu ostatnich godzin nie jadł i nie pił zbyt dużej ilości płynów. Norma PCT u dorosłych to ok. 0,05-0,1 ng/ml, czyli 0,14-0,36% objętości krwi. Przyjmuje się, że takie wartości są też wskazane u noworodków od 72 godziny ich życia. Do tego czasu normy PCT ulegają ciągłym zmianom:

do 6 godzin – 2 ng/ml,

12 godzin – 8 ng/ml,

30 godzin – 21 ng/ml,

42 godzin – 8 ng/ml,

48 godzin – 2 ng/ml.

PCT podwyższone

Wysokie PCT może wynikać z patologicznych zmian nowotworowych, zlokalizowanych w obrębie tarczycy lub płuc. Podwyższone stężenie białka odnotowywane jest również u pacjentów, którzy doznali rozległego oparzenia bądź urazu. Odchylenie prokalcytoniny od referencyjnych wartości może być oznaką ogólnoustrojowej odpowiedzi zapalnej. Wśród innych przyczyn wysokiego PCT wskazuje się zespół niewydolności wielonarządowej i farmakoterapię, jeśli opiera się o stosowanie środków, stymulujących cytokiny przeciwzapalne.

Badanie krwi PCT – wskazania

Oznaczenie markera PCT wykonuje się zazwyczaj u pacjentów z podejrzeniem sepsy, czyli patologicznej reakcji organizmu na bakterie. Dotyczy to przede wszystkim chorych, przebywających na oddziale intensywnej terapii.

Badanie krwi PCT zleca się również w przypadku ryzyka wystąpienia ostrego zapalenia trzustki. Jest to schorzenie o intensywnym przebiegu, dlatego wczesne wykrycie pozwala na zwiększenie efektywności leczenia i odpowiednie dobranie środków farmakologicznych. Co więcej, pacjent musi korzystać z żywienia pozajelitowego (lub dojelitowego), a jego stan jest regularnie monitorowany, gdyż bardzo często dochodzi do zaburzenia pracy nerek i płuc.

PCT obniżone

O ile podwyższone PCT wskazuje na stan zapalny lub infekcję, o tyle zbyt niski poziom tego białka najczęściej spowodowany jest niedoborem witaminy B, choć wszystko zależy oczywiście od stanu zdrowia pacjenta. Niekiedy zdarza się, że w wyniku regularnego spożycia alkoholu doszło do uszkodzenia szpiku oraz małopłytkowości rzekomej. Niski poziom PCT wymaga zatem konsultacji z lekarzem w celu dokładnego ustalenia podłoża problemu.

Regularnie wykonywana morfologia krwi pozwala na stałe monitorowanie stanu zdrowia. Niestety, większość osób decyduje się na badania laboratoryjne dopiero wtedy, gdy odczuwają zmęczenie, bóle, stany zapalne bądź inne niepokojące symptomy, mogące wskazywać na pogorszenie zdrowia. Warto zatem pamiętać, by przynajmniej raz w roku wykonywać badanie krwi PCT.