Chrzęstniak – objawy, rozpoznanie i leczenie

Chrzęstniaki – rodzaje

Chrzęstniak śródkostny zazwyczaj rozwija się w kościach długich ręki. Może również wystąpić w bliższym odcinku kości ramiennej. U niektórych pacjentów rozpoznaje się chrzęstniaka kości udowej lub piszczelowej. Najczęściej nie powoduje bólu, ale stopniowo się powiększa. Duże zmiany doprowadzają do złamania kości. To sprawia, że często wykrywa się je przypadkowo, podczas wykonywania RTG.

U niektórych pacjentów rozpoznaje się chrzęstniaka przykostnego, który umiejscawia się po zewnętrznej stronie kości, zwłaszcza stóp i dłoni. Należy zauważyć, że ma on skłonności do kostnienia i wapnienia. Jeśli za główne kryterium przyjmiemy lokalizację guza, możemy również mówić o chrzęstniaku synowialnym. Powstaje on w okolicy ścięgien.

Chrzęstniak – przyczyny

Nie wiadomo, jaka jest dokładna przyczyna powstawania chrzęstniaków. Badania nie wykazały, że promieniowanie, infekcja lub uraz zwiększają ryzyko rozwoju guzów tkanki chrzęstnej. Specjaliści podejrzewają, że może mieć to związek z aberracją chromosomową 12q13-q15.

Chrzęstniak może stanowić objaw zespołu Maffucciego lub choroby Olliera. W takiej sytuacji wykonuje się szczegółową diagnostykę, ponieważ istnieje zwiększone ryzyko rozwoju nowotworu złośliwego.

Jak rozpoznać chrzęstniaka?

Objawy zależą w głównej mierze od jego odmiany i lokalizacji. Chrzęstniaki śródkostne osłabiają strukturę kości, dlatego staje się podatna na złamania. Z kolei chrzęstniaki przykostne przyjmują postać wyczuwalnego podskórnie zgrubienia.

Jeśli podejrzewamy u siebie łagodny guz chrzęstny, umówmy się do lekarza rodzinnego. Po przeprowadzeniu wywiadu może nas skierować do ortopedy. Specjalista zleci RTG, rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową.

Jak przebiega leczenie chrzęstniaka?

Sposób postępowania zależy od wielkości i stopnia zaawansowania guza, oprócz tego uwzględnia się obecność objawów klinicznych. Jeśli chrzęstniak nie daje żadnych dolegliwości, wystarczą regularne wizyty kontrolne. Lekarz podejmuje decyzję o konieczności wykonania operacji, gdy:

występują dolegliwości bólowe,

stwierdza się złamania niskoenergetyczne (związane z obniżoną wytrzymałością kości na obciążenia),

rozpoznano chrzęstniaka okostnowego, pod względem morfologicznym przypomina chrzęstniakomięsaka (w takiej sytuacji usuwa się guz z dużym marginesem),

wykryto enchodromy w nietypowych miejscach, takich jak żebra, łopatki, mostek, czy miednica.

Jak wygląda zabieg?

Specjalista wykonuje nacięcie skóry, po czym preparuje tkanki miękkie. W ten sposób uwidacznia się fragment kości z chrzęstniakiem. Lekarz usuwa zmianę przy samej podstawie za pomocą dłuta kostnego. Powstały ubytek wypełnia przeszczepami kostnymi, na koniec zakłada szwy. Prawidłowo wykonany zabieg zdecydowanie zmniejsza ryzyko nawrotu zmiany.

Rehabilitacja pozwala szybko wrócić do pełnej sprawności. Początkowo należy unieruchomić kończynę, a po 2 tygodniach pacjent powinien zgłosić się na usunięcie szwów. Po 4-6 tygodniach może wrócić do normalnego funkcjonowania, unikając przy tym nadmiernych obciążeń. RTG pooperacyjne umożliwiają ocenę przebudowy kości.

Chrzęstniak – rokowanie

Czy chrzęstniak jest groźny? To łagodny nowotwór tkanki łącznej, który występuje głównie u osób do 30 roku życia. Należy jednak podkreślić, że istnieje ryzyko zezłośliwienia. U niektórych osób zmiany mają tendencję do nawracania, wówczas wymagają czujnej obserwacji.

Aby określić charakter zmiany, wykonuje się biopsję chrzęstniaka. Polega ona na pobraniu wycinka z chorego miejsca, który poddaje się badaniu pod mikroskopem. Dzięki temu specjalista dobierze odpowiednie leczenie. Badanie pozwala różnicować zmianę łagodną z chrzęstniakomięsakiem.

Chrzęstniaki przyjmują postać szaroniebieskich zmian, dobrze odgraniczonych od zdrowych tkanek. Rzadko są one większe niż 5 cm. Mogą występować pojedynczo lub w skupiskach.