Stres oksydacyjny: Jakie są jego skutki i jak go redukować?

Czym jest stres oksydacyjny?

Mianem stresu oksydacyjnego określamy brak równowagi między ilością wolnych rodników a zwalczającymi ich przeciwutleniaczami. Taki stan przyczynia się do przedwczesnego starzenia się skóry, zaburzeń wzroku, czy łuszczycy. Ponadto zwiększa ryzyko choroby wieńcowej, zawału serca, udaru mózgu i nowotworów. Nadmiar wolnych rodników prowadzi do utleniania lipidów i uszkodzenia naczyń krwionośnych, co zwiększa ryzyko wystąpienia miażdżycy. Nie wolno więc bagatelizować objawów stresu oksydacyjnego.

Do głównych czynników ryzyka zaliczamy:

złą dietę (bogatą w cukry i tłuszcze trans, a uboga w przeciwutleniacze),

palenie papierosów,

nadużywanie alkoholu,

przewlekły stres,

brak snu,

intensywną aktywność fizyczną,

zanieczyszczenie powietrza,

długotrwałą ekspozycję na promieniowanie UV, szczególnie bez należytej ochrony skóry,

przyjmowanie sterydów, tabletek antykoncepcyjnych, leków antydepresyjnych.

Obecnie nie ma badań, które mogłyby potwierdzić lub wykluczyć stres oksydacyjny. Warto jednak sprawdzić poziom kortyzolu, enzymów przeciwutleniających i glutationu.

Jakie są najczęstsze objawy stresu oksydacyjnego?

Do uszkodzenia oksydacyjnego dochodzi wówczas, gdy wolne rodniki poszukują elektronów do pary. Przyczyniają się one do przebudowy DNA, co może prowadzić do mutacji. Zwiększa to ryzyko rozwoju nowotworu (nie tylko czerniaka). Uszkodzenie neuronów w mózgu przez oksydanty skutkuje chorobą Alzheimera lub Parkinsona.

Stres oksydacyjny nie daje swoistych objawów, co utrudnia postawienie trafnej diagnozy. Mogą na niego wskazywać następujące dolegliwości:

bóle głowy, mięśni i stawów,

osłabienie i senność,

przewlekły stan zapalny,

problemy z trawieniem,

częste infekcje,

zmarszczki, wysypka, podrażnienie skóry.

Stres oksydacyjny – jak sobie z nim radzić?

Jakie są skuteczne leki na stres oksydacyjny? Z pomocą przychodzą preparaty bogate w przeciwutleniacze, takie jak witamina A, C i E. Często znajduje się w nich luteina, zeaksantyna, czy likopen.

Aby pozbyć się wolnych rodników, warto wprowadzić dietę bogatą w antyoksydanty. To oznacza, że powinniśmy w niej uwzględnić nasiona słonecznika, kiełki, pestki dyni i orzechy. Ponadto zaleca się spożywanie takich produktów jak:

ryby morskie i owoce morza,

olej słonecznikowy,

oliwa z oliwek,

czerwone wino,

herbata (zielona i czarna) i kawa,

świeże owoce i warzywa o czerwonym, pomarańczowym, żółtym i fioletowym zabarwieniu,

zioła i przyprawy – cynamon, bazylia, oregano i goździki.

Nie można wyleczyć stresu oksydacyjnego, jedynie złagodzić jego objawy. Warto więc podjąć działania profilaktyczne. W tym celu powinniśmy zrezygnować z używek i żywności wysoko przetworzonej. Ponadto zadbajmy o odpowiedni poziom przeciwutleniaczy w organizmie. W przypadku długotrwałych objawów koniecznie zgłośmy się do specjalisty.

Stres nitrozacyjny – czym jest?

O stresie nitrozacyjnym mówimy wtedy, gdy produkcja reaktywnych form tlenku azotu przekracza możliwości organizmu do ich wyeliminowania. Należy zaznaczyć, że wspomniany związek chemiczny występuje fizjologicznie w naszym organizmie i pełni bardzo ważne funkcje. Skutecznie chroni przed mikroorganizmami, stymuluje reakcje zapalne, normalizuje napięcie naczyń krwionośnych, czy hamuje agregację leukocytów i białych krwinek. Jeśli jednak występuje w nadmiarze, przyczynia się do zaburzeń metabolicznych. Może być również związany z chorobami układu krążenia, neurodegeneracyjnymi i autoimmunologicznymi.

Diagnostyka polega na oznaczeniu następujących biomarkerów: kwas metylomalonowy, cytrulina i kwas nitrofenylooctowy. Aby uchronić się przed stresem nitrozacyjnym, warto zadbać o prawidłowy poziom witaminy B12 (kobalaminy) w organizmie. W tym celu wzbogaćmy swoją dietę o jaja, ryby, owoce morza, nabiał, mięso i podroby. W niektórych przypadkach wskazana jest suplementacja witaminy B12 w formie doustnej, dożylnej lub domięśniowej.