Czym są kłykciny kończyste – zakażenie, objawy u kobiet i mężczyzn

Choroby weneryczne stanowią powszechny problem zdrowotny na całym świecie. Mimo znacznego postępu medycznego w ostatnich latach i o wiele lepszego niż kiedyś temu dostępu do wiedzy na ich temat nadal pozostają one ogromnym zagrożeniem i wyzwaniem dla społeczeństwa. Szacuje się, że co roku zapada na nie 374 mln ludzi.

Kłykciny kończyste

Do najczęściej występujących schorzeń tego typu należą kłykciny kończyste, inaczej brodawki weneryczne – rocznie notuje się około miliona nowych zachorowań na tę chorobę, a co gorsza, według przewidywań specjalistów liczba ta nie będzie maleć, ale raczej wzrastać w kolejny latach. Główna przyczyna takiego stanu rzeczy to ograniczony dostęp do lekarzy, ale ważnym czynnikiem warunkującym niekontrolowane rozprzestrzenianie się tego rodzaju chorób przenoszonych drogą płciową jest też niska świadomość społeczna – wiele ludzi nie wie nawet, jak wyglądają kłykciny kończyste.

Choć kłykciny kończyste nie stanowią zagrożenia onkologicznego, mogą powodować spory dyskomfort i wpływać na jakość życia chorego utrudniając mu codzienne funkcjonowanie, a dodatkowo wywoływać u niego poczucie wstydu i lęku przed odrzuceniem przez partnera. Choroby weneryczne są bowiem uznawane za wstydliwą dolegliwość i traktowane jak tabu, co prowadzi do stygmatyzacji osób dotkniętych tymi infekcjami i sprawia, że niechętnie zgłaszają się one do lekarza. Zdarza się też, że pacjenci po prostu bagatelizują problem, gdy objawy są na tyle łagodne, że niemalże niezauważalne i w związku z tym nie wzbudzają ich niepokoju.

Jak objawiają się kłykciny kończyste u mężczyzn?

Kłykciny kończyste u mężczyzn w większości przypadków lokalizuje się na penisie, zarówno na jego żołędzi, jak i wędzidełku oraz napletku, włącznie z powierzchnią jego wewnętrznej blaszki. Bardzo często zmiany tego typu występują też na bruździe zażołędnej i ujściu cewki moczowej, jak również wokół odbytu, znacznie rzadziej natomiast na mosznie, w okolicach pachwin oraz na śluzówce jamy ustnej, gardła i krtani. 

W rejonach dotkniętych chorobą zwykle pojawiają się niewielkie i nieliczne guzki, których liczba i wielkość z czasem zaczyna rosnąć, po czym dołączają do nich inne objawy zakażenia takie jak zaczerwienienie, swędzenie, pieczenie i obrzęk, a w bardzo zaawansowanym stadium schorzenia – również krwawienie podczas stosunków płciowych, zabiegów higienicznych i czynności wypróżniających. Z takimi symptomami warto jak najszybciej zgłosić się do lekarza, najlepiej wenerologa albo dermatologa, choć oczywiście można też skonsultować je ze specjalistą medycyny rodzinnej lub lekarzem pierwszego kontaktu.

Białkomocz wyprzedza też objawy kliniczne przewlekłej choroby nerek i kamicy nerkowej, a także wielu chorób hematologicznych (amyloidozy, szpiczaka, anemii sierpowatej itp.), metabolicznych (takich jak cukrzyca typu 1 i typu 2), kardiologicznych (choćby niewydolności serca i nadciśnienia tętniczego) oraz ogólnoustrojowych (np. tocznia rumieniowego układowego). Inne możliwe przyczyny białka w moczu to między innymi niesteroidowe leki przeciwzapalne, metale ciężkie i narkotyki. Każda z tych substancji dostarczana do ludzkiego organizmu w dużych ilościach oddziałuje na niego w sposób toksyczny i może prowadzić do zaburzeń czynności nerek, a w efekcie – białkomoczu.

Z takimi symptomami kobieta może się zgłosić do wenerologa, dermatologa albo ginekologa, jak również lekarza rodzinnego i lekarza pierwszego kontaktu. Każdy z tych specjalistów bez problemu dokona wstępnego rozpoznania i skieruje pacjentkę na niezbędne testy diagnostyczne.

Jak można się zarazić kłykcinami kończystymi?

Jak już wspomnieliśmy, kłykciny to choroba przenoszona drogą płciową, co oznacza, że podstawową drogą jej transmisji jest kontakt seksualny. Dotyczy to wszystkich form współżycia, zarówno waginalnych, jak i analnych oraz oralnych. Ryzyko infekcji jest tym większe, im wyższa jest częstotliwość stosunków, zwłaszcza jeśli w ich trakcie nie stosuje się zabezpieczenia w postaci prezerwatywy. Kontakty seksualne odpowiadają za zdecydowaną większość zakażeń kłykcinami, dlatego choroba ta występuje najczęściej u osób młodych, bardzo aktywnych seksualnie, ale można się nią zakazić również na inne sposoby. W nielicznych przypadkach zdarza się, że kłykciny kończyste diagnozowane są u noworodków, ponieważ infekcja potrafi przenieść się z matki na dziecko w trakcie porodu – to rzadko spotykana, ale możliwa konsekwencja kontaktu dziecka z zakażonymi obszarami narządów płciowych podczas przechodzenia przez kanał rodny. Inne nieseksualne drogi zakażenia, na przykład poprzez wspólną kąpiel lub korzystanie z tej samej odzieży czy ręczników, nie jest do końca zbadane, zakłada się jednak, że takie praktyki mogą przyczyniać się do transmisji HPV i rozwoju kłykcin, gdyż niegenitalny typ wirusa teoretycznie zdolny jest do przekształcenia się w typ genitalny. Warto dodać, że jako ważny czynnik sprzyjający zakażeniu kłykcinami wymienia się również obniżoną odporność. Układ odpornościowy osłabiony chociażby lekami immunosupresyjnymi czy sterydami ma ograniczoną możliwość obrony organizmu przed infekcją wirusową i często nie jest w stanie jej zwalczyć, w efekcie czego u pacjenta dochodzi do rozwoju choroby wenerycznej.

Czy brodawki weneryczne wykluczają współżycie?

Pacjentom, u których zdiagnozowano kłykciny kończyste, zaleca się całkowitą rezygnację z aktywności seksualnej aż do momentu ich wyleczenia. Jest to istotne ze względu na ryzyko przeniesienia infekcji na partnera seksualnego – pewną ochronę przed tym daje wyłącznie abstynencja. Niewskazaną, ale opcjonalną alternatywą dla abstynencji jest współżycie z zabezpieczeniem w postaci prezerwatywy, najlepiej takiej, która została wykonana z pogrubionego lateksu, ponieważ tworzy ona najmniej podatną na mechaniczne uszkodzenie barierę pomiędzy narządami płciowymi partnerów.

Trzeba jednak pamiętać, że prezerwatywa, nawet najlepsza, nie wyklucza zakażenia chorobą weneryczną, a jedynie zmniejsza jego prawdopodobieństwo do około 80%. W końcu HPV może infekować różne obszary, nie tylko narządy płciowe, ale też ich okolice, choćby pachwiny, których lateks nie pokrywa. Jeśli pacjent mimo wszystko chce kontynuować współżycie w trakcie leczenia, musi pamiętać o podstawowych środkach ostrożności, przede wszystkim każdorazowym stosowaniu – poza wspomnianą prezerwatywą – wodnych i silikonowych lubrykantów, które obniżają ryzyko sprzyjających infekcjom otarć i pęknięć na skórze. Ważna jest także właściwa higiena przed i po każdym kontakcie seksualnym, tj. mycie narządów płciowych i ich okolic wodą z mydłem lub płynem do higieny intymnej. Ponadto należy unikać używania tych samych wibratorów i innych akcesoriów erotycznych oraz ręczników, gąbek do kąpieli i tym podobnych przedmiotów codziennego użytku, na których mogą się znajdować ślady fizjologiczne z patogenem.

Jak leczy się kłykciny kończyste?

Obecnie stosowane są dwie metody leczenia kłykcin kończystych: zachowawcza i zabiegowa. Leczenie zachowawcze polega na regularnym nanoszeniu na zmienione chorobowo miejsca leków o dużej zawartości substancji hamujących podziały komórkowe i w ten sposób prowadzących do obumierania komórek nabłonka zakażonych HPV. Leki te dostępne są w postaci kremów, maści i żeli, co jest bardzo dogodne dla pacjenta, gdyż pozwala mu na samodzielną ich aplikację. Leczenie zabiegowe jest nieco bardziej skomplikowane, jak również bardziej inwazyjne, polega bowiem na fizycznym usuwaniu wykwitów z zakażonych obszarów. Robi się to za pomocą różnych procedur, najczęściej krioterapii (zamrażania), elektrokoagulacji (spalania prądem) i laseroterapii (niszczenia laserem). Leczenie zabiegowe obejmuje też resekcję chirurgiczną, to najbardziej inwazyjna z wszystkich dostępnych metod walki z kłykcinami. W trakcie takiego zabiegu lekarz wycina zainfekowaną tkankę skalpelem, starając się jednocześnie zachować w nienaruszonym stanie otaczające ją struktury anodermalne i śluzówkowe, a następnie zakłada szwy i opatrunek. Dobór konkretnej, najlepszej w danym wypadku metody leczenia zależy oczywiście od stopnia zaawansowania schorzenia oraz miejsca jego występowania. Warto mieć na uwadze, że kłykciny, szczególnie zaawansowane i bardzo rozległe, są trudne w leczeniu i niestety mają tendencję do nawrotów, da się jednak z nimi skutecznie walczyć. Dlatego warto podjąć terapię.

Jak zapobiegać kłykcinom?

W Polsce dostępnych jest kilka szczepionek przeciwko HPV, między innymi czterowalentna szczepionka chroniąca przed najczęstszymi odmianami tego wirusa, w tym odpowiadającymi za rozwój kłykcin HPV 6 i HPV 11. Stanowi ona skuteczne zabezpieczenie nie tylko przed łagodnymi brodawkami wenerycznymi, ale też brodawczakami o wysokim potencjale onkogennym i będącymi ich konsekwencją chorobami nowotworowymi. Preparat ten nosi nazwę GARDASIL. Szczepionka GARDASIL przeznaczona jest dla osób w różnym wieku, mogą ją przyjmować również dzieci. Standardowo podaje się ją w trzech dawkach ze stosownym odstępem czasowym: miesięcznym pomiędzy pierwszą a drugą dawką i trzymiesięcznym pomiędzy drugą a trzecią dawką.

Dodatkowe informacje:

• Konsultacja odpłatna z Internistą jeżeli masz objawy przeziębienia TUTAJ
• Strona Ministerstwa Zdrowia: Dla Zdrowia Polaków