Białkomocz – co oznacza białko w moczu?
Obecność białka w moczu jest istotnym wskaźnikiem stanu zdrowia, informującym o kondycji układu moczowego i wielu innych układów narządowych. Na podstawie jego poziomu można ocenić nie tylko pracę nerek, ale też wątroby czy serca, dlatego często badają go lekarze różnych specjalizacji. Choć badania moczu weryfikujące zawartą w nim ilość białka mogą wiele powiedzieć o zdrowiu człowieka, pacjenci nie zawsze wiedzą, jak je interpretować. Dlatego dziś wyjaśniamy, co oznacza białko w moczu i kiedy jego wskaźniki są powodem do niepokoju.
Jakie są normy białka w moczu?
Zdrowy filtr nerkowy zatrzymuje większość białek, pozwalając na przedostanie się do pęcherza i wydalenie wraz z moczem jedynie niewielkich ich cząsteczek o niskiej masie – tak niskiej, że niewykrywalnej w badaniach. W wyjątkowych okolicznościach, na przykład w następstwie silnego stresu lub dużego wysiłku fizycznego, badanie może wykazać ślady białka w moczu, jeśli jednak jego wartości nie przekraczają normy, nie należy się tym martwić. Śladowe ilości białka w moczu to po prostu fizjologiczna reakcja organizmu na stymulujące go czynniki. Takimi czynnikami są nie tylko stres i wysiłek, ale też odwodnienie czy wyziębienie, a także stan podgorączkowy – w ich efekcie organizm próbuje się adaptować do zmieniających się warunków i w tym celu zwiększa przepuszczalność błony filtracyjnej kłębuszków nerkowych.
Jeśli chodzi o normy białka w moczu, to mogą się one różnić w zależności od laboratorium przeprowadzającego badanie, ponieważ nie wszystkie ośrodki diagnostyczne używają tych samych urządzeń i w taki sam sposób je kalibrują, z reguły jednak jako wartość referencyjną podaje się <150 mg/dobę. Gdy normy białka w moczu zostaną przekroczone, choćby nieznacznie, mamy do czynienia z białkomoczem (inaczej proteinurią). Białkomocz nie jest chorobą sam w sobie, ale stanowi objaw chorobowy świadczący o poważnych nieprawidłowościach w funkcjonowaniu układu moczowego lub innych układów narządowych w organizmie.
Jakie choroby wywołuje białkomocz?
Podwyższone białko w moczu to najczęściej oznaka źle funkcjonujących nerek, ponieważ to one odpowiadają za filtrowanie jego cząsteczek. Znikomy białkomocz, nieprzekraczający 500 mg na dobę, może świadczyć na przykład o łagodnej infekcji dróg moczowych albo początkowej fazie będącego jej powikłaniem odmiedniczkowego zapalenia nerek. We wczesnych stadiach tych schorzeń nie występują czasami odczuwalne objawy, ale zawsze widoczne są białko i bakterie w moczu, dlatego niejednokrotnie diagnozuje się je w trakcie rutynowych badań laboratoryjnych.
Białkomocz wyprzedza też objawy kliniczne przewlekłej choroby nerek i kamicy nerkowej, a także wielu chorób hematologicznych (amyloidozy, szpiczaka, anemii sierpowatej itp.), metabolicznych (takich jak cukrzyca typu 1 i typu 2), kardiologicznych (choćby niewydolności serca i nadciśnienia tętniczego) oraz ogólnoustrojowych (np. tocznia rumieniowego układowego). Inne możliwe przyczyny białka w moczu to między innymi niesteroidowe leki przeciwzapalne, metale ciężkie i narkotyki. Każda z tych substancji dostarczana do ludzkiego organizmu w dużych ilościach oddziałuje na niego w sposób toksyczny i może prowadzić do zaburzeń czynności nerek, a w efekcie – białkomoczu.
Jakie objawy powinny zaniepokoić?
Utrzymujące się podwyższone białko w moczu jest powodem do niepokoju, szczególne obawy jednak powinno wzbudzić wtedy, gdy towarzyszą mu inne objawy: obrzęki dłoni, twarzy lub stóp, wysokie ciśnienie tętnicze krwi oraz mętny, spieniony mocz i zmniejszona jego ilość. Takie symptomy wskazują na poważne problemy zdrowotne. Obrzęki mogą oznaczać zatrzymywanie płynów w organizmie i związaną tym z niewydolność nerek. Wysokie ciśnienie krwi sugeruje nadciśnienie, będące istotnym czynnikiem ryzyka udaru mózgu i zawału serca.
Zmiany w wyglądzie i ilości oddawanego moczu mogą natomiast sygnalizować zaawansowane uszkodzenia struktur narządowych w obrębie układu moczowego. Dlatego każdy z tych objawów jest bezwzględnym wskazaniem do konsultacji lekarskiej. Najlepiej zgłosić się z nimi do lekarza pierwszego kontaktu, który dokona wstępnego rozpoznania i wystawi skierowanie do odpowiedniego specjalisty celem dalszej diagnostyki i leczenia.
Jak obniżyć poziom białka w moczu?
Jak już wspomnieliśmy, białko w moczu przekraczające dopuszczalne normy jest wynikiem różnych schorzeń, trzeba więc przede wszystkim wyleczyć te choroby, by wyeliminować proteinurię. Istnieją jednak ogólne zalecenia, których przestrzeganie może wspomóc leczenie chorób układu moczowego i przyczynić się do obniżenia poziomu białka w moczu. Zalecenia te dotyczą przede wszystkim diety i obejmują redukcję spożycia soli, cukrów oraz nasyconych kwasów tłuszczowych, przy jednoczesnym zwiększeniu spożycia owoców, warzyw i pełnoziarnistych zbóż.
Chory powinien też starać się prowadzić aktywny tryb życia, ponieważ regularna aktywność fizyczna wspomaga pracę układu moczowego i poprawia wydolność całego organizmu. Tych kilka ogólnych, ale ważnych zaleceń świetnie się sprawdza zarówno w leczeniu białkomoczu, jak i jego profilaktyce.
Dodatkowe informacje:
- Konsultacja odpłatna z Internistą jeżeli masz objawy przeziębienia TUTAJ
- Strona Ministerstwa Zdrowia: Dla Zdrowia Polaków
